Trybunał Konstytucyjny uznał wczoraj, że zakwestionowany przez rzecznika praw obywatelskich przepis rozporządzenia ministra finansów dotyczący udzielenia rabatu już po wystawieniu faktury został wydany z przekroczeniem upoważnienia ustawowego. Zgodnie z tym przepisem, podatnik udzielający rabatu wystawia fakturę korygującą. A do skutecznego obniżenia podatku konieczne jest potwierdzenie odbioru faktury korygującej. Zdaniem rzecznika praw obywatelskich właśnie to uzależnienie prawa do obniżenia kwoty podatku należnego od uzyskania potwierdzenia odbioru faktury korygującej przez nabywcę zapisane w przepisach wykonawczych stanowiło naruszenie konstytucji.
Zdaniem RPO, uzależnienie prawa do obniżenia kwoty podatku należnego od uzyskania potwierdzenia odbioru faktury korygującej przez nabywcę, stanowi przerzucenie na sprzedającego obowiązków z natury przypisanych organom podatkowym. A to dlatego, że wiąże prawo podatnika do obniżenia podatku z otrzymaniem przez niego potwierdzenia odbioru faktury korygującej.
Kontrowersyjny przepis zawarty jest w rozporządzeniu ministra finansów z 25 maja 2005 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług. TK uznał, że sporna regulacja w zakresie, w jakim uzależnia prawo do obniżenia obrotu w przypadku wystawienia faktury korygującej od posiadania potwierdzenia odbioru tej faktury, jest niezgodny z obowiązującą ustawą o podatku od towarów i usług oraz z konstytucją.
Jak wyjaśnił Trybunał Konstytucyjny, wymóg posiadania potwierdzenia odbioru faktury korygującej przez nabywcę w pewnych sytuacjach może uniemożliwić obniżenie przez sprzedawcę podatku należnego ze względu na okoliczności od niego niezależne. Może tak się stać chociażby w przypadku zmiany adresu bądź siedziby czy nieodbierania przez niego korespondencji. Trybunał potwierdził, że zaskarżony przepis wprowadzając dodatkowy warunek, od którego zależy możliwość odliczenia podatku, modyfikuje na niekorzyść podatnika podstawę opodatkowania ze względu na okoliczności, na które podatnik-sprzedawca nie ma wpływu. Obowiązek posiadania potwierdzenia nie ma tylko charakteru porządkowego, ale stanowi o prawie do odliczenia VAT. Jest to więc jeden z istotnych elementów stanu podatkowego, co zgodnie z konstytucją zastrzeżone jest wyłącznie do materii ustawowej. Mówiąc prościej: warunek, jaki może być zapisany tylko w ustawie. Minister finansów natomiast przeniósł go do przepisów wykonawczych.
Co do zasady jednak Trybunał zgodził się, że ustawodawca ma prawo do kontrolowania prawidłowości rozliczeń VAT. Dlatego odroczył utratę obowiązywania mocy niekonstytucyjnego przepisu na maksymalny okres dwunastu miesięcy. Tym samym Trybunał dał ustawodawcy czas na ustanowienie nowych prawidłowych przepisów, zapewniających kontrolę w przypadku udzielania rabatów po wystawieniu faktury, sugerując przeniesienie tych uregulowań do ustawy. W praktyce oznacza to, że jeżeli przepis zostanie przeniesiony do ustawy o VAT w odpowiednim czasie, ustawodawca może zachować ciągłość w zakresie obowiązku posiadania potwierdzenia odbioru faktury korygującej.
Wyrok jest ostateczny.
Sygn. akt U6/06
Ważne!
Uznany za niekonstytucyjny przepis, mimo wyroku Trybunału Konstytucyjnego, będzie nadal obowiązywał. Straci moc obowiązującą dopiero po upływie dwunastu miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw
ALEKSANDRA TARKA
aleksandra.tarka@infor.pl