Emilia R. - powódka - przez 30 lat pracowała w Zakładach Przemysłu Bawełnianego w Łodzi. W 2005 roku firma została postawiona w stan upadłości i zaczęła stopniowo zwalniać pracowników. Wśród nich znalazła się także powódka. Parę miesięcy po zwolnieniu osiągnęła wiek emerytalny i zażądała od syndyka wypłaty odprawy emerytalnej. Ponieważ syndyk nie uwzględnił tego żądania, Emilia R. wniosła pozew, w którym domagała się wypłaty ponad 11 tys. zł odprawy. Sąd I instancji podzielił stanowisko powódki i zasądził żądaną kwotę. Natomiast sąd II instancji oddalił powództwo, uznając że Emilia R. nabyła prawo do emerytury trzy miesiące po rozwiązaniu stosunku pracy. Przyczyną rozwiązania umowy była zatem upadłość pracodawcy, a nie przejście na emeryturę.
Zgodnie natomiast z art. 921 k.p. odprawa przysługuje pracownikowi spełniającemu warunki do nabycia renty lub emerytury, jeżeli stosunek pracy ustaje w związku z przejściem na emeryturę lub rentę. W przypadku powódki brak było takiego związku. Emilia R. zaskarżyła ten wyrok skargą kasacyjną, argumentując, że odprawa należy się także wtedy, gdy zwolnienie nie jest bezpośrednio spowodowane przejściem na emeryturę.
Sąd Najwyższy oddalił skargę kasacyjną. W uzasadnieniu sąd wskazał, że zasadnicze znaczenie w tej sprawie miało to, iż stosunek pracy został rozwiązany przez syndyka - z powodu upadłości zakładu pracy. W takiej sytuacji syndyk obowiązany jest do prowadzenia spraw przedsiębiorstwa w taki sposób, by spłacić jak największą ilość długów przedsiębiorstwa, m.in. tych, które firma ma wobec pracowników. Syndyk nie wypłaca jednak wszystkich należności - a jedynie należności ze stosunku pracy (art. 342 ust. 1 ustawy z 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze, Dz.U. z 2003 r. nr 60, poz. 535 ze zm.). Pojęcie należności ze stosunku pracy obejmuje przede wszystkim wynagrodzenie za pracę, za czas przestoju, za usprawiedliwioną nieobecność w pracy, niezdolność do pracy, urlop wypoczynkowy. W zakres ten nie wchodzą należności wynikające z innych umów niż z umowy o pracę (np. ze stosunków cywilnoprawnych: zlecenia, umowy o dzieło). Wśród tych należności brak również odprawy emerytalnej z art. 921 k.p. SN wskazał też, że przesłanką do nabycia odprawy jest rozwiązanie stosunku pracy i pozostające z nim w związku czasowym uzyskanie statusu emeryta. Powódka w momencie zwolnienia nie spełniała warunków do nabycia emerytury. Nie mogła zatem nabyć prawa do odprawy emerytalnej.
Sygn. akt I PK 281/06
MARIA SANKOWSKA