NOWE PRAWO
Takie zmiany wprowadza ustawa z 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz.U. nr 89, poz. 589), która nowelizuje także ustawę o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Zmiany w zakresie jednego ze środków egzekucyjnych obowiązków niepieniężnych - grzywny w celu przymuszenia, dotyczą trzech kwestii. Bardzo istotne jest to, że ulegają podwyższeniu maksymalne kwoty jednorazowej grzywny oraz maksymalne kwoty grzywny w przypadku wielokrotnego jej nakładania. Zmiany te ocenić należy pozytywnie. Podyktowane są bowiem głównie koniecznością zapewnienia realnej skuteczności stosowania tego środka egzekucyjnego.
Grzywna nakładana wiele razy
Przepisy, które zaczną obowiązywać od 1 lipca, stwarzają możliwość wielokrotnego nakładania grzywien także w przypadku niewykonania przez pracodawcę obowiązku z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy.
Przyjęte w ustawie nowelizującej brzmienie art. 121 par. 4 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji stanowi w zasadzie powrót do brzmienia tego przepisu sprzed zmian wprowadzonych ustawą z dnia 21 sierpnia 2001 r. (Dz.U. nr 76, poz. 809). Sięgając do treści tej ustawy zmieniającej zauważyć można, iż wówczas wraz ze zmianą brzmienia art. 121 par. 4 ww. ustawy (poprzez dodanie po wyrazach prawa budowlanego wyrazów lub z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy) dokonano również zmiany treści art. 122 par. 2 pkt 2 p.e.a. (dodając po wyrazach prawa budowlanego wyrazy lub z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy.
Zmiana ta stanowiła i nadal stanowi - do 1 lipca 2007 r. logiczną konsekwencję zmiany pierwszej, bowiem uniemożliwiając ponowne nakładanie grzywny w przypadku obowiązku wynikającego z przepisów z zakresu bezpieczeństwa i higieny, wskazano w art. 122 par. 2 pkt 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym, iż postanowienie o nałożeniu grzywny powinno zawierać wezwanie do wykonania obowiązku określonego w tytule wykonawczym w terminie wskazanym w postanowieniu, z zagrożeniem, że w razie niewykonania obowiązku w terminie (...) będzie orzeczone wykonanie zastępcze.
Co trzeba zmienić
Z powyższego wynika wniosek, iż zmiany powinny objąć także art. 122 par. 2 pkt 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, w którym należało usunąć (tak jak je niegdyś dodano) wyrazy lub z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy.
Niestety, brak tej zmiany skutkuje powstaniem swego rodzaju sprzeczności - z jednej strony przewiduje się możliwość wielokrotnego nałożenia grzywny w celu przymuszenia w przypadku obowiązków wynikających z przepisów z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy, a z drugiej - w postanowieniu o nałożeniu grzywny brak będzie wezwania do wykonania obowiązku z zagrożeniem, że w razie jego niewykonania w terminie, będą nakładane dalsze grzywny w tej samej lub wyższej kwocie. Oczywiście wezwanie będzie, lecz z zagrożeniem orzeczenia wykonania zastępczego.
Sprzeczność powyższa w sposób niebudzący wątpliwości utrudni praktyczne zastosowanie tego środka w egzekucji administracyjnej obowiązków z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. Jedynym sposobem jej wyeliminowania będzie zmiana treści art. 122 par. 2 pkt 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
Zwrot grzywny
Trzecia zmiana w zakresie grzywny w celu przymuszenia dotyczy możliwości zwrotu grzywny w sytuacji, gdy zobowiązany wykonał obowiązek po zapłaceniu lub ściągnięciu grzywny. Od 1 lipca 2007 r. grzywna będzie mogła być zwrócona w wysokości 75 proc. lub w całości. Obecnie organ egzekucyjny może zwrócić grzywnę w części (np. 10 proc., 25 proc. czy 55 proc.) lub w całości.
Z powyższej zmiany wynika, iż organ egzekucyjny podejmując decyzję o zwrocie grzywny (uiszczonej, ściągniętej) nie będzie miał swobody w określeniu wysokości zwrotu - będzie to 75 proc. albo całość grzywny. Zmianę tę należy ocenić pozytywnie. Podkreśla ona przymuszający, a niezaspokajający charakter grzywny w celu przymuszenia, jako środka egzekucyjnego w egzekucji administracyjnej obowiązków niepieniężnych, np. obowiązku wypłaty należnego pracownikowi wynagrodzenia, obowiązków wynikających z przepisów z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy.
Grzywna w celu przymuszenia
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Wojciech Mrozek