Trzech podatników prowadziło dwie spółki cywilne. Skład każdej z nich był inny. Różne były też udziały wspólników. Z uwagi na skład osobowy spółki ściśle współpracowały, m.in. udostępniały sobie lokale.
Właśnie udostępnienie jednego z lokali zwróciło uwagę organów podatkowych. Uznały one, że udostępnienie bezpłatne lokalu stanowi nieodpłatne świadczenie, które jako przychód podlega opodatkowaniu. Ponadto organy zakwestionowały zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów wydatków poczynionych przez jedną spółkę za tę drugą. W efekcie organy skorygowały podatek dochodowy od osób fizycznych wspólników za 1999 rok.
Wspólnicy wnieśli skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego. Zwracali uwagę na skład osobowy w spółkach i to, że przedsiębiorcami były te same osoby. W ich ocenie nie można uznać, że jedna spółka dokonywała świadczeń na rzecz drugiej, bo nie można świadczyć na rzecz samego siebie. Ponadto w ocenie skarżących nie można rozpatrywać kosztów uzyskania przychodów w stosunku do spółki, bo spółka cywilna nie jest podatniczką. Należy je rozliczać w odniesieniu do źródła przychodu, czyli działalności gospodarczej.
Wojewódzki sąd administracyjny oddalił skargi podatników. Podatnicy zaskarżyli niekorzystne wyroki do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Sąd uznał skargi kasacyjne za nieuzasadnione. NSA potwierdził, że podatkowo ma ono szersze znaczenie niż w prawie cywilnym. W ocenie NSA, żeby ustalić dochód wspólników, najpierw trzeba ustalić dochód spółki, traktując ją, jakby była podatnikiem. W tym celu należy odtworzyć i przyporządkować związane z jej działalnością koszty i przychody. Dopiero wtedy dochód ten dzieli się w proporcji do udziału wspólników w spółce. Dodatkowym argumentem przemawiającym za taką wykładnią są obowiązujące w 1999 roku przepisy wykonawcze. Zgodnie z nimi spółka cywilna, choć nie była podatnikiem, prowadziła oddzielną księgę przychodów i rozchodów. Wyrok jest prawomocny.
Sygn. akt IIFSK 538, 539, 602/06
Aleksandra Tarka
aleksandra.tarka@infor.pl