Dla polskich pracowników najważniejsza jest wysokość ich wynagrodzenia. Istotna jest dobra atmosfera w pracy i pewność zatrudnienia. Czynniki te są ważniejsze niż możliwość rozwoju zawodowego czy pozycja w firmie. Sondaż Gazety Prawnej, General Motors i PBS DGA
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Na postawy związane z pracą wpływają doświadczenia gospodarki socjalistycznej i okresu transformacji ustrojowej, któremu towarzyszyło wysokie bezrobocie oraz konieczność poznania reguł wolnego rynku. Wyraźnie można też zaobserwować pokoleniową przemianę wartości związanych z pracą. Takie są wnioski z badania obrazu polskiego pracownika.
Spokój ważniejszy od kariery
Respondenci pytani o czynniki wpływające na ich satysfakcję zawodową w pierwszym rzędzie wymieniali wysokość wynagrodzenia. Praca ze swojego założenia służyć ma bowiem zapewnieniu środków finansowych.
Połowa badanych wskazała jako istotne zagadnienie dobrą atmosferę w miejscu pracy, a 44 proc. – pewność zatrudnienia. Czynniki te są dla nas istotniejsze niż możliwość rozwoju zawodowego czy pozycja w firmie. Wpływ na powstanie takiej hierarchii wartości ma z jednej strony sytuacja na rynku pracy, czyli 15-proc. stopa rejestrowanego bezrobocia, z drugiej zaś – sentyment do peerelowskiej gwarancji zatrudnienia.
Młodzi i wykształceni
Choć dla wszystkich badanych grup najważniejszymi źródłami satysfakcji zawodowej są zarobki, dobra atmosfera w miejscu pracy oraz stabilność zatrudnienia, to niektóre cechy społeczno-demograficzne modyfikują wagę składników zadowolenia z wykonywanej pracy.
Młodzi i wykształceni
Choć dla wszystkich badanych grup najważniejszymi źródłami satysfakcji zawodowej są zarobki, dobra atmosfera w miejscu pracy oraz stabilność zatrudnienia, to niektóre cechy społeczno-demograficzne modyfikują wagę składników zadowolenia z wykonywanej pracy.
Istotnym czynnikiem różnicującym opinie jest wiek, który determinuje fazę życia zawodowego i rodzinnego oraz określa generacyjną zmianę wartości i stylu życia. Z tego powodu dla osób w wieku do 39 lat znacznie ważniejszy niż dla starszych grup wiekowych jest rozwój zawodowy oraz posiadanie dobrej pozycji w firmie. Najmłodszym respondentom – bardziej mobilnym i najczęściej nieposiadającym jeszcze zobowiązań rodzinnych – zależy również na pewności zatrudnienia. Bardziej niż starsi doceniają elastyczny czas pracy.
Na wybór czynników decydujących o satysfakcji zawodowej wpływ ma posiadany kapitał kulturowy, czyli m.in. wykształcenie. Osoby z wyższym wykształceniem częściej wskazują na czynniki satysfakcji zawodowej związane z modelem nowoczesnym opartym na dynamicznym rozwoju, w którym znaczenie ma treść wykonywanej pracy. Natomiast osoby gorzej wykształcone hołdują raczej wartościom związanym z modelem tradycyjnym – uregulowanej pracy opartej na poczuciu stabilizacji.
O SONDAŻU
Badanie zostało zrealizowane na ogólnopolskiej reprezentatywnej 1031-osobowej próbie Polaków w wieku powyżej 18 lat w ramach cyklicznego badania Omnibus. Przeprowadzono je 3–5 listopada 2006 r. Dane zostały poddane procedurze ważenia, tak aby struktura społeczno-demograficzna próby odzwierciedlała strukturę populacji.
Dodatki według potrzeb
Stosunek do innych czynników motywujących do pracy, czyli bonusów, zależy od wykształcenia, wieku i płci pracowników. I tak, choć opieka medyczna jest najczęściej wybierana przez ogół badanych, to zainteresowani są nią bardziej starsi niż młodsi ankietowani. Wraz z wiekiem maleje natomiast motywujący wpływ doskonalenia zawodowego (finansowanie studiów, kursów językowych) oraz narzędzi pracy, takich jak telefon komórkowy czy samochód służbowy.
O SONDAŻU
Badanie zostało zrealizowane na ogólnopolskiej reprezentatywnej 1031-osobowej próbie Polaków w wieku powyżej 18 lat w ramach cyklicznego badania Omnibus. Przeprowadzono je 3–5 listopada 2006 r. Dane zostały poddane procedurze ważenia, tak aby struktura społeczno-demograficzna próby odzwierciedlała strukturę populacji.
Dodatki według potrzeb
Stosunek do innych czynników motywujących do pracy, czyli bonusów, zależy od wykształcenia, wieku i płci pracowników. I tak, choć opieka medyczna jest najczęściej wybierana przez ogół badanych, to zainteresowani są nią bardziej starsi niż młodsi ankietowani. Wraz z wiekiem maleje natomiast motywujący wpływ doskonalenia zawodowego (finansowanie studiów, kursów językowych) oraz narzędzi pracy, takich jak telefon komórkowy czy samochód służbowy.
Kobiety częściej niż mężczyźni jako pożądany dodatek pozafinansowy wskazywały bonusy związane z edukacją i rozwojem zawodowym. Mężczyźni zaś częściej preferowali atrybuty pozycji zawodowej – samochód i telefon. Osoby z wyższym wykształceniem częściej deklarowały, że na ich motywację najbardziej wpływa finansowanie studiów czy kursów dodatkowych oraz udział w zajęciach językowych.
Bezrobocie nie takie straszne
Mimo rozpowszechnionej opinii o trudnej sytuacji na rynku pracy badani wykazywali optymistyczną postawę, zarówno jeśli chodzi o zagrożenie bezrobociem, jak i satysfakcję z wykonywanej pracy. 60 proc. zatrudnionych jako pracownicy najemni nie obawia się utraty pracy wcale lub tylko w niewielkim stopniu. Co więcej, występują jedynie nieznaczne różnice w odsetku deklarujących brak lęku przed zwolnieniem wśród osób zatrudnionych w przedsiębiorstwach państwowych, prywatnych oraz sferze budżetowej. Wbrew obiegowej opinii nie wydaje się zatem, aby osoby zatrudnione w firmach prywatnych mają poczucie niepewności jutra.
Bezrobocie nie takie straszne
Mimo rozpowszechnionej opinii o trudnej sytuacji na rynku pracy badani wykazywali optymistyczną postawę, zarówno jeśli chodzi o zagrożenie bezrobociem, jak i satysfakcję z wykonywanej pracy. 60 proc. zatrudnionych jako pracownicy najemni nie obawia się utraty pracy wcale lub tylko w niewielkim stopniu. Co więcej, występują jedynie nieznaczne różnice w odsetku deklarujących brak lęku przed zwolnieniem wśród osób zatrudnionych w przedsiębiorstwach państwowych, prywatnych oraz sferze budżetowej. Wbrew obiegowej opinii nie wydaje się zatem, aby osoby zatrudnione w firmach prywatnych mają poczucie niepewności jutra.
Polacy utrzymujący się z pracy najemnej w większości odczuwają również satysfakcję zawodową. Ponad trzy czwarte z nich deklaruje, że są zadowoleni z wykonywanej pracy. Częściej zadowolenie deklarują zatrudnieni w przedsiębiorstwie państwowym niż prywatnym. Praca fizyczna rzadziej daje satysfakcję niż praca umysłowa. Również respondenci z wykształceniem wyższym częściej czują się usatysfakcjonowani swoją pracą niż osoby, które ukończyły edukację na szkole podstawowej.
Wirginia Aksztejn
Wirginia Aksztejn
analityk w PBS DGA
Adam Manikowski
kierownik zespołu projektowego w PBS DGA
OPINIE
OPINIE
Jacek Żarnowiecki
dyrektor personalny General Motors Manufacturing Poland
Nie ma zaskoczenia, jeśli chodzi o dominujący czynnik motywacyjny warunkujący satysfakcję pracownika z pracy, czyli wysokość wynagrodzenia. Wyższa pozycja dobrej atmosfery w pracy w stosunku do pewności zatrudnienia może wskazywać na potrzebę rewizji obiegowych opinii o powszechnej obawie pracowników przed bezrobociem. Respondenci najbardziej doceniają dodatkową opiekę zdrowotną. Mizeria opieki zdrowotnej znajduje więc swoje odzwierciedlenie. Jedynie od 7 do 11 proc. respondentów stwierdziło, że w ich miejscu pracy pracodawca często przekracza przepisy. Stąd wniosek, że jest rozdźwięk między tym, jak badani postrzegają rzeczywistość, a tym jak jej sami doświadczają. Najbardziej optymistyczna ze wszystkich jest odpowiedź na pytanie o satysfakcję z pracy, ponieważ aż 75 proc. respondentów jest zadowolonych, a jedynie 1 proc. bardzo niezadowolonych. Taki poziom zadowolenia z własnej sytuacji jeszcze raz potwierdził w tym badaniu, że przy formułowaniu ogólnych ocen co do funkcjonowania pracodawców ludzie mogą kierować się opiniami innych, a te opinie często nie wynikają z własnego doświadczenia.
Jerzy Wratny
Jerzy Wratny
Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, członek Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Pracy
Według mnie kodeks pracy zabezpiecza interesy pracowników w dostatecznym stopniu. Można nawet dyskutować, czy poziom ochrony interesów pracowników nie został określony w kodeksie pracy na zbyt wysokim poziomie. Pracownicy często utożsamiają przepisy kodeksu pracy z ich faktycznym stosowaniem. Problem leży więc w praktyce stosowania i respektowania przepisów kodeksu pracy. Badania pokazują, że tylko niewielka część, bo około 30 proc. przepisów kodeksu pracy, jest stosowana. Pracownikom wydaje się, że skoro pracodawcy nie respektują ich praw, to odpowiedzialny za ten stan rzeczy jest kodeks pracy. Zachowania pracodawców i ich szacunek dla prawa pracy jest ściśle związany z sytuacją na rynku pracy. Im większa przewaga pracodawcy, wynikająca z sytuacji na rynku pracy, tym mniejsza skłonność do przestrzegania przez nich przepisów kodeksu pracy.