Przypominamy, że do 30 września br. pracodawcy, którzy utworzyli zakładowy fundusz socjalny, mają czas na przekazanie drugiej części środków na oddzielny rachunek bankowy funduszu.
Taki obowiązek wynika z art. 6 ust. 2 ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 1996 r. nr 70, poz. 335 ze zm. – zwanej dalej ustawą). Pierwszą transzę w wysokości 75% równowartości odpisów pracodawcy przekazują w terminie do 31 maja każdego roku.
Środki funduszu gromadzone są więc na odrębnym rachunku bankowym. Ma to szczególne znaczenie w sytuacji utraty płynności finansowej przez pracodawcę.
Zgodnie z art. 12 ustawy w razie wszczęcia przymusowej egzekucji przez wierzycieli środki funduszu są z niej wyłączone, z wyjątkiem przypadków, gdy egzekucja jest prowadzona w związku z zobowiązaniami funduszu.
Naliczenie odpisów
Wysokość odpisów ustalana jest corocznie na podstawie przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w roku poprzednim lub w drugim półroczu roku poprzedniego, jeżeli przeciętne wynagrodzenie z tego okresu stanowiło kwotę wyższą, ogłaszanego przez Prezesa GUS. W 2006 r. podstawę naliczenia odpisów stanowi kwota 2038 zł. Kwoty odpisów są zróżnicowane i zależą od grup pracowników zatrudnionych w danym zakładzie (pracownicy zatrudnieni w warunkach normalnych, szczególnie uciążliwych, młodociani, niepełnosprawni). Do obliczenia wysokości corocznego odpisu podstawowego potrzebna jest także przeciętna liczba zatrudnionych w danym zakładzie pracy ustalana na podstawie rozporządzenia z 14 marca 1994 r. w sprawie sposobu ustalania przeciętnej liczby zatrudnionych w celu naliczenia odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych (DzU nr 43, poz. 168 ze zm.).
Odpowiedzialność pracodawcy
Środki funduszu przeznaczone są na finansowanie działalności socjalnej organizowanej na rzecz osób uprawnionych do korzystania z funduszu oraz na dofinansowanie zakładowych obiektów socjalnych. W ramach działalności socjalnej pracodawcy mogą w szczególności świadczyć usługi na rzecz różnych form krajowego wypoczynku, działalności kulturalno-oświatowej, sportowo-rekreacyjnej, udzielać pomocy materialnej, rzeczowej lub finansowej a także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach określonych umową.
W razie niewykonania przepisów ustawy lub podejmowania działań niezgodnych z jej przepisami pracodawcom może grozić kara grzywny nawet do 5 tys. zł (art. 12a ustawy). Postępowanie w tych sprawach wszczynają inspektorzy pracy.
Kolejnym organem, który ma możliwość skontrolowania prawidłowości wydatkowania środków funduszu przez pracodawcę, jest zakładowa organizacja związkowa. W przypadku gdy stwierdzi ona, iż środki te zostały wykorzystane wbrew przepisom ustawy, ma prawo wystąpić do sądu pracy z roszczeniem o zwrot pieniędzy na konto funduszu lub o przekazanie należnych środków na fundusz, jeśli pracodawca nie uczynił tego sam w ustawowym terminie (art. 8 ust. 3 ustawy).
Kolejnym organem, który ma możliwość skontrolowania prawidłowości wydatkowania środków funduszu przez pracodawcę, jest zakładowa organizacja związkowa. W przypadku gdy stwierdzi ona, iż środki te zostały wykorzystane wbrew przepisom ustawy, ma prawo wystąpić do sądu pracy z roszczeniem o zwrot pieniędzy na konto funduszu lub o przekazanie należnych środków na fundusz, jeśli pracodawca nie uczynił tego sam w ustawowym terminie (art. 8 ust. 3 ustawy).
Marek Martyna