Bardziej restrykcyjne staną się zasady wzywania przez sędziego do uzupełnia braków formalnych pism procesowych składanych przez strony. Obecnie, w razie stwierdzenia braków, przewodniczący lub sąd wzywa stronę (jej pełnomocnika) do uzupełnienia braków w wyznaczonym terminie. Dopiero po bezskutecznym jego upływie pismo jest zwracane lub odrzucane. Po nowelizacji, jeśli pełnomocnik strony niestarannie przygotuje pozew, pismo to zostanie odrzucone bez dodatkowych pouczeń.
Każdy sędzia orzekający sądu gospodarczego będzie miał do końca roku asystenta, czyli prawnika, który odciąży go od wielu zajęć administracyjno-biurowych.
Projekt skraca czas odpowiedzi na pozew. Pozwany będzie musiał odpowiedzieć na pozew w ciągu dwóch tygodni od jego otrzymania i podać wszelkie zarzuty do pozwu oraz dowody. A jeśli nowe dowody zdobędzie później, będzie mógł je przedstawić również w ciągu dwóch tygodni. Inaczej odpowiedź zostanie zwrócona.
Projekt rozszerza możliwość wydawania wyroków na posiedzeniu niejawnym. Ma to skrócić czas rozwiązywania niektórych rodzajów sporów. Posiedzenia niejawne będą możliwe, gdy zadaniem sądu będzie nie tyle ustalenie okoliczności faktycznych, co przesądzenie spornego między stronami zagadnienia prawnego.
Projekt wprowadza też zupełnie nowe rozwiązania, mające na celu dyscyplinowanie uczestników postępowania, w szczególności stron i ich pełnomocników, którzy swoimi działaniami doprowadzają do bezzasadnego odraczania rozprawy. W takich sytuacjach będzie możliwe wymierzanie grzywny.
Usprawnić egzekucję – prócz zmian w procedurach – ma większa liczba komorników. Przygotowana przez resort sprawiedliwości nowelizacja ustawy komorniczej znosi dotychczasowy system rewirów, który pozwalał w jednym takim okręgu działać tylko jednemu komornikowi. Według nowych regulacji na jednym obszarze będzie mogło działać nawet kilkunastu komorników konkurujących ze sobą. Wierzyciele będą mieli prawo wyboru najlepszego – zakłada projekt zmian w ustawie o zawodzie komornika.
Zwiększeniu liczby komorników ma sprzyjać łatwiejszy dostęp do tego zawodu absolwentów prawa.
Za zmianami proceduralnymi idą również zmiany organizacyjne w sądach gospodarczych.
Każdy sędzia orzekający sądu gospodarczego będzie miał do końca roku asystenta, czyli prawnika, który odciąży go od wielu zajęć administracyjno-biurowych. Obecnie takich asystentów pracuje 86; do końca 2006 r. ma ich być 476. Planuje się również rozszerzenie kompetencji referendarzy sądowych w zakresie czynności procesowych w postępowaniu cywilnym. Będą mieli prawo do czynności związanych z orzekaniem o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.
Do usprawnienia sądownictwa ma się przyczynić teleinformatyzacja wymiaru sprawiedliwości, która w pierwszej kolejności obejmie właśnie wydziały gospodarcze. W ministerstwie trwają intensywne prace nad rozwiązaniami, które zapewniłyby elektroniczny dostęp do poszczególnych rejestrów sądowych. Opracowywana jest też koncepcja składania pism procesowych drogą elektroniczną. Dotyczy to m.in. pozwów. Będą też wprowadzane sukcesywnie formularze dla określonych kategorii spraw.
Tomasz Pietryga