Zgodnie z tym przepisem rolnicy musieli złożyć dokumenty potwierdzające formę opodatkowania i kwotę należnego podatku za 2003 rok. Zdaniem sądu zadającego pytanie rozwiązanie to dyskryminuje rolników prowadzących firmę opodatkowaną na zasadach ogólnych. Dodatkowo ustawodawca w trakcie roku podatkowego umożliwił dalsze pozostawanie w ubezpieczeniu w KRUS tylko rolnikom opodatkowanym zryczałtowanym podatkiem dochodowym. Zdaniem sądu przepis ten narusza swobodę działalności gospodarczej, a także podważa zaufanie do stanowionego prawa.
TK uznał, że uzależnienie prawa od ubezpieczenia w KRUS od formy opodatkowania jest niezgodne z konstytucją. W praktyce oznacza to, że rolnicy, którzy prowadzili działalność gospodarczą na zasadach ogólnych, a kwota należnego podatku za 2003 rok nie przekroczyła kwoty 2528 zł, będą ponownie mogli podlegać w ubezpieczeniu w KRUS.
Wyrok ten rozwiązuje problem kilku tysięcy rolników, którzy z powodu formy opodatkowania przez rok byli pozbawieni prawa do ubezpieczenia w kasie. Wypełnia lukę, która powstała po nowelizacji ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników z dnia 1 lipca 2005 r. (Dz.U. nr 150, poz. 1248). Zgodnie z nią rolnicy prowadzący działalność na zasadach ogólnych, których podatek za 2004 rok nie przekroczył kwoty 2528 zł, mogli złożyć wniosek o przywrócenie do kasy. Wniosek ten można było składać od 1 października do 31 grudnia 2005 r.
Osoby, które na podstawie orzeczenia TK będą starać się o przywrócenie do kasy od dnia 1 października 2004 r. do końca września 2005 r., będą musiały zapłacić do KRUS zaległe składki ubezpieczeniowe. Ponieważ w terminie tym opłacali składki do ZUS, będą mogli się domagać zwrotu nadpłaconych składek w systemie pracowniczym.
Sąd zadający pytanie zwrócił uwagę, że niektórzy rolnicy zostali wykluczeni z kasy z dniem 30 września 2004 r. z powodu niedostarczenia do końca września dokumentów potwierdzających wysokość należnego podatku oraz formę opodatkowania.
Trybunał uznał, że ustawodawca ma prawo określić w ustawie termin złożenia dokumentów będących podstawą do ustalenia prawa do podlegania ubezpieczeniu.
Tym samym uznał, że art. 5 ust. 1 i ust. 3 ustawy z dnia 2 kwietnia 2004 r. o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym (...) jest zgodny z konstytucją. W tych jednostkowych sprawach, których pytanie dotyczyło, sąd apelacyjny będzie musiał sam ocenić, czy osoby, które nie złożyły w terminie wymaganych dokumentów, mogą być przywrócone do ubezpieczenia w KRUS.
Bożena Wiktorowska