Prawie 800 tys. osób prowadzących firmy i rozliczających się z podatków tzw. ryczałtem i kartą podatkową może łatwiej uzyskać świadczenia rodzinne. Na razie gminy nie zanotowały dużej liczby zgłoszeń o pomoc.
Trybunał Konstytucyjny 15 listopada 2005 r. uznał za niezgodny z konstytucją dotychczasowy sposób ustalania dochodu tzw. ryczałtowców, starających się o świadczenia rodzinne. Wyrok został opublikowany 30 listopada (Dz.U. nr 233, poz. 1994) i od tamtej pory o wiele łatwiej jest im otrzymać pomoc. Do tamtej pory musieli podawać, że ich dochód wynosi nie mniej niż suma sześciokrotności opłaconego podatku i składki zdrowotnej. To zawyżało ich dochód i często nie mogli otrzymywać świadczeń.
Dowolna deklaracja
Możliwość korzystania ze świadczeń rodzinnych zależy od tego, czy dochód w rodzinie nie przekracza na osobę 504 lub 583 zł. Trybunał uznał, że prawo do zasiłku rodzinnego (upoważnia do otrzymywania 7 dodatków do niego) powinno zależeć wyłącznie od sytuacji materialnej rodziny.
Od 30 listopada osoby, które do tej pory nie mogły otrzymać świadczeń ze względu na przekroczenie dochodu mogą oświadczyć w gminie, że jest on niższy od wcześniej deklarowanego. Mogą podać właściwie dowolną kwotę, która upoważni je do otrzymania świadczeń, bo gmina nie ma możliwości jej zweryfikowania.
Nie ma szturmu
Do tej pory gminy, które odpowiadają za wypłatę świadczeń rodzinnych, nie odnotowały zwiększonego zainteresowania otrzymywaniem wsparcia przez ryczałtowców. – Przyszły do nas pojedyncze osoby, które mogę policzyć na palcach jednej ręki – zauważa Karina Łyskaba, kierownik działu obsługi świadczeń rodzinnych w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej we Wrześni. Podobnie jest Krapkowicach. Nieco więcej, bo około 15 osób, starało się po wyroku TK o świadczenia w MOPS w Tomaszowie Mazowieckim. – Myślę, że wiedza o wyroku Trybunału jest stosunkowo niewielka – mówi Jolanta Strzelecka, kierownik działu świadczeń rodzinnych.
Nasi rozmówcy podkreślają też, że po świadczenia zazwyczaj zgłaszają się przedsiębiorcy, którzy wcześniej się o nie ubiegali. Tymczasem (patrz obok) mogą się też o nie starać osoby, które wcześniej (w wyniku przekroczenia dozwolonego dochodu) nie zyskały do nich prawa. Co ważne, jeśli zrobiły to szybko, mogły zyskać prawo do świadczeń z wsteczną datą.
Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej wyjaśnia
30 listopada 2005 r. wszedł w życie wyrok TK uznający art. 5 ust. 10 ustawy o świadczeniach rodzinnych za niezgodny z konstytucją. Od tej daty za dochód z tytułu działalności gospodarczej opodatkowanej ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych lub kartą podatkową należy przyjąć kwotę zadeklarowaną przez wnioskodawcę. Nie podlega ona weryfikacji.
Osoby, które otrzymały przed 30 listopada 2005 r. decyzje odmawiające przyznania świadczeń z powodu przekroczenia dochodu, zgodnie z art. 145a par. 1 kodeksu postępowania administracyjnego mogły żądać wznowienia postępowania. Gmina po złożeniu skargi powinna ponownie rozpatrzyć wniosek i ewentualnie przyznać świadczenia od miesiąca złożenia pierwotnego wniosku na podstawie dochodu obliczonego w oparciu o oświadczenie.
Jednak zgodnie z art. 145 par. 2 k.p.a., skargę o wznowienie wnosi się w ciągu miesiąca od dnia wejścia w życie orzeczenia TK. Ten, kto nie złożył jej do 30 grudnia 2005 r., nie może po tej dacie wnosić o wznowienie postępowania. Fakt, iż wydana została decyzja odmowna i strona nie złożyła skargi, nie oznacza jednak braku możliwości otrzymania świadczeń jeszcze w aktualnym okresie zasiłkowym (do końca sierpnia). Osoba powinna złożyć wniosek o zmianę decyzji z oświadczeniem o dochodach, a organ właściwy może zmienić lub uchylić decyzję odmowną i przyznać świadczenia od miesiąca złożenia tego wniosku.
Natomiast osobom, które złożyły po raz pierwszy wniosek o świadczenia rodzinne po opublikowaniu orzeczenia TK, prawo do nich przysługuje od miesiąca jego złożenia.
Bartosz Marczuk