Choć przepisy o outsourcingu działalności bankowej mają grubo ponad rok, banki wciąż wysyłają dziesiątki zapytań do Głównego Inspektoratu Nadzoru Bankowego, jak mają je interpretować. Część przedstawicieli środowiska bankowego mówi, że potrzebna jest zmiana prawa, gdyż przepisy nie są jasne.
Outsourcingowane, czyli powierzane do wykonania firmie zewnętrznej, mogą być wszystkie obszary działalności banku. Bank nie może zlecić jedynie zarządzania samym bankiem, ryzykiem związanym z aktywami i pasywami, oceny ryzyka kredytowego i audytu wewnętrznego. Tego zabrania prawo, żeby bank nie stał się wydmuszką.
Jednak setki innych usług, jakie są niezbędne w banku, może prowadzić firma z zewnątrz. Dzięki wydzieleniu takich usług bank może skupić się na swoim głównym biznesie, zwiększyć efektywność i znacznie lepiej liczyć koszty. Ale uwaga. Część tych usług będzie podlegać rygorom prawa bankowego, jeśli wiążą się one z udostępnieniem obcej firmie danych objętych tajemnicą bankową lub mogą wpłynąć na ryzyko działalności bankowej.
Przepisy o outsourcingu wprowadzone nowelizacją prawa bankowego z 1 kwietnia 2004 r. (Dz.U. nr 91, poz. 870) miały oddzielić wszystkie usługi związane z ryzykiem i tajemnicą od zwykłych usług, jakie świadczą firmy zewnętrzne. Jednak bankowcy nieustannie piszą do GINB pisma z prośbą o interpretacje i wyjaśnienia.
– Teraz banki już nie pytają, czy menu w stołówce objęte jest tajemnicą bankową, pytania są bardziej wnikliwe, ale stale jest ich dużo – mówi Marcin Olszak, prawnik z GINB dodając, że banki miały obowiązek wszystkie umowy dostosować do wymogów ustawy do końca zeszłego roku, ale w wielu wypadkach jeszcze tego nie zrobiły. Głównie z powodu problemów interpretacyjnych.
Bankowcy piszą pytania do GINB, gdyż każda umowa outsourcingowa o innym zakresie od ściśle określonego w prawie bankowym musi być zaaprobowana przez Komisję Nadzoru Bankowego. Pytają nadzór, gdyż wolą mu się nie narażać, stawiając go tym samym w roli interpretatora prawa. Co więcej, każdy przedsiębiorca mający dostęp do tajemnicy bankowej staje się z mocy prawa podmiotem powiązanym z bankiem, więc nadzór może kontrolować go w takim samym zakresie, jak bank. Jeśli usługa nie podlega rygorom prawa bankowego, świadcząca ją firma nie musi bać się kontrolerów uważanych za najsprawniejszych w Europie. Środowisko bankowe nie kwestionuje silnej pozycji nadzoru.
- Najcenniejszą wartością banku jest jego reputacja. Nadzór bankowy ma eliminować ryzyko – mówi Remigiusz Kaszubski, dyrektor w Związku Banków Polskich, a celem ustawodawcy była jak najszersza eliminacja ryzyka. Jednak przepisy nie sprzyjają elastyczności w działaniu banku, a czasem płoszą firmy zainteresowane lukratywnymi kontraktami.
Rodzaje działalności, które bank może zlecać firmom zewnętrznym
1. Prowadzenie stołówki dla pracowników
2. Sprzątanie pomieszczeń, w których bank prowadzi działalność bankową
3. Wykonywanie okresowych badań lekarskich pracowników
4. Ochrona obiektów banku
5. Sprzedaż bankowi sprzętu komputerowego, oprogramowania, a także ich instalacja
6. Instalowanie, rozbudowa i modyfikacja licencjonowanego oprogramowania
7. Prowadzenie serwisu sprzętu i standardowego oprogramowania komputerowego
8. Budowa systemów i instalacji oprogramowania do zarządzania kadrami, płacami, gospodarką materiałowa itp.
– Przepisy sprawiają wiele wątpliwości interpretacyjnych zarówno nadzorowi bankowemu, jak i bankom – przyznaje M. Olszak. Jednak, że przed ich wprowadzeniem istniało znaczne niebezpieczeństwo, że dane objęte tajemnicą bankową mogły krążyć w dowolny sposób i to po całym świecie. Dziś, kiedy banki mają obowiązek publicznego informowania, jakie firmy świadczą dla nich usługi outsourcingowe, klienci bywają skonsternowani, gdy okazuje się, że dla jego banku pracuje konkurent z branży. Nie ma jednak na to rady, a przynajmniej reguły gry są jasne. Jednak inne wątpliwości są bardziej zasadnicze i przedstawiciele banków wyliczają je hurtem.
GINB stoi na stanowisku, że podzlecanie usług jest niedopuszczalne. Bankowcy uważają, że to utrudnia im życie, trudno znaleźć firmę gotową do kompleksowego wykonania usługi, a jeśli się tak zdarzy, to rosną koszty. Do umów outsourcingowych nadzór zalicza umowy z innymi bankami i firmami windykującymi wierzytelności, co nie jest w smak bankom. Największe jednak problemy budzą niejasne kryteria klasyfikowania umów z zakresu informatyki jako outsourcingowych lub nie.
– Dotychczasowa komunikacja pomiędzy nadzorem i bankami jest bardzo dobra. Istnieją jednak elementy, które wymagają zmian ustawowych – mówi R. Kaszubski dodając, że Polska jest pierwszym państwem w Europie, które uregulowało ustawowo kwestie outsourcingu zlecanego przez banki.
Jacek Ramotowski