Wierzyciele liczyli na to, że po ostatniej nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego zadłużenia będą szybciej i sprawniej egzekwowane. Z postępowania egzekucyjnego została usunięta kasacja, a nawet ograniczono dopuszczalność zażalenia. Po siedmiu miesiącach obowiązywania nowych przepisów pokuszono się o ich ocenę.
Podczas seminarium zorganizowanego wczoraj przez Okręgową Izbę Radców Prawnych w Warszawie i redakcję „Monitora Prawniczego” dyskutowano przede wszystkim o tym, czy środki zaskarżenia, jakie można stosować w postępowaniu egzekucyjnym po ostatniej nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego, rzeczywiście usprawniły jego przebieg. W dużej mierze do szybszego egzekwowania długów powinno przyczynić się ograniczenie środków zaskarżenia, z których mogą skorzystać strony postępowania. Dzięki temu nie będzie się ono nadmiernie przeciągało.
Skarga kasacyjna, w którą przekształciła się kasacja, została w zasadzie usunięta z tego postępowania i można ją stosować jedynie przy wykonywaniu zagranicznego tytułu egzekucyjnego. Ograniczono też liczbę przypadków, w których wnosi się zażalenia na postanowienia sądów wydawane w sprawach związanych z egzekucją. Sporo zmian dotyczy też skarg na czynności komornika, przede wszystkim tego, kiedy i jak można je wnosić oraz sposobu rozpoznawania.
– Skarga przysługuje na każdą czynność komornika, jeżeli przepisy k.p.c. nie stanowią inaczej – powiedział podczas seminarium prof. dr hab. Janusz Jankowski, kierownik Katedry Postępowania Cywilnego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego. Została więc wyłączona skarga na udzielenie przybicia ruchomości, które mogłyby ulec szybkiemu zepsuciu oraz wówczas, gdy przewidziany jest inny środek zaskarżenia danej czynności komornika. Na przykład zarzuty wnosi się na sporządzane przez komorników plany podziału sumy uzyskanej z egzekucji – dodał.
Na podobnych zasadach po nowelizacji przepisów wnosi się skargi wówczas, gdy komornik zaniecha dokonania czynności. Ma prawo zrobić to nie tylko strona, lecz każdy, czyje prawa zostały naruszone przez takie postępowanie komornika.
Zdaniem J. Jankowskiego, przed nowelizacją kpc sporo wątpliwości wywoływała forma skargi, ponieważ przepisy nie określały wymagań, jakie powinna ona spełniać. Wprawdzie w dwóch wypadkach przepisy dopuszczały wniesienie jej ustnie, to jednak wykształciła się praktyka, że również w pozostałych sprawach składano ją na piśmie lub ustnie do protokołu. Sporządzona na piśmie musiała spełniać wymogi pisma procesowego. Jednakże niektórzy teoretycy byli przeciwnikami tej praktyki i preferowali wyłącznie formę pisemną skargi. Nowelizacja rozstrzygnęła spór i wprowadziła wymóg, że skarga na czynności komornika powinna spełniać warunki przewidziane dla pisma procesowego.
Wprawdzie wniesienie skargi nie wstrzymuje postępowania egzekucyjnego ani wykonania zaskarżonej czynności, pod warunkiem że sąd nie zawiesił postępowania ani nie wstrzymał dokonania czynności. W praktyce jednak w ten sposób został przedłużony tok postępowania i oddalił się moment wyegzekwowania należności. Sąd został zobowiązany do przekazania odpisu skargi komornikowi, a on z kolei na piśmie w ciągu 3 dni musi uzasadnić, dlaczego wykonał zaskarżoną czynność, bądź podać przyczyny, dlaczego zaniechał jej dokonania. Następnie powinien do sądu odesłać uzasadnienie i akta sprawy.
Małgorzata Piasecka-Sobkiewicz