AKMA Sp. z o.o. nabyła wierzytelność w stosunku do Tamary Sz. i innych na podstawie weksla, który już był wypełniony. Ponieważ dłużnicy nie płacili, wystąpiła o nakaz zapłaty i uzyskała go. Od nakazu pozwani wnieśli zarzuty, sprawa trafiła do rozpoznania w normalnym trybie. Sąd I instancji nakaz utrzymał, ale w wyniku apelacji pozwanych sąd II instancji uchylił go i oddalił powództwo. Sąd ten stwierdził, że weksel jest nieważny, ponieważ widniejąca na nim data wystawienia jest późniejsza niż data zapłaty. Datą wystawienia był rok 200319, a zapłaty rok 2003. Okazało się, że weksel był wypełniany na druku przygotowanym w XX w., czyli było na nim „19..” a wypełniono go w XXI w.
Spółka nie zgodziła się z tym wyrokiem i wniosła od niego kasację. Twierdziła w niej, że sąd apelacyjny nie podjął żadnych czynności, by ocenić intencję stron i nie dokonał wykładni treści tego weksla. Dlatego zapisom trzeba nadać rozsądną treść. Nie można było wystawić weksla w 19 roku, bo wtedy w ogóle weksli nie było, nie można w 200319 r., bo to jakaś abstrakcyjna w tym wypadku cyfra, pozostaje więc rok 2003. Wobec tego należy zastosować regułę z art. 65 par. 2 kodeksu cywilnego, która mówi, że przy tłumaczeniu oświadczenia woli należy brać pod uwagę raczej zgodny zamiar stron i cel umowy niż jej dosłowne brzmienie.
W odpowiedzi pozwani kwestionowali stosowanie tego przepisu. Wesel był już bowiem kilka razy przenoszony, a strona tego postępowania nie jest wystawcą. Wykładnia treści weksla dopuszczalna jest w bardzo wąskim zakresie ze względu na pewność obrotu gospodarczego i rygoryzm prawa wekslowego. To nie była oczywista omyłka pisarska, bo są trzy możliwości odczytania daty. Powód nabył weksel wypełniony i powinien był go sprawdzić.
Sąd Najwyższy nie podzielił tego poglądu, uchylił wyrok sądu apelacyjnego i przekazał mu sprawę do ponownego rozpoznania. W ustnym uzasadnieniu przypomniał, że zobowiązanie wekslowe jest zobowiązaniem pisemnym, a jego przesłanką jest sformalizowane oświadczenie woli. Trzeba się więc zastanowić, jak wyłożyć treść weksla. Sposób zastosowany przez sąd apelacyjny doprowadził do absurdu. Logiczne rozumowanie powinno prowadzić do tego, że cyfry 1 i 9 należy pominąć, w ogóle nie brać ich pod uwagę.
Sygn. akt I CK 111/05
Marta Pionkowska