Kodeks pracy nie pozwala na zawieranie umów cywilnoprawnych w przypadku, gdy zachowane są warunki do zawarcia umowy o pracę. Oceny dotyczące tego, czy przepis zabraniający takich praktyk został naruszony możliwe są tylko wtedy, kiedy, umowa cywilnoprawna została faktycznie zawarta.
Helena C. była anestezjologiem, zatrudnionym na umowę o pracę na czas nieokreślony w jednym ze szpitali w woj. opolskim. 30 lipca 2003 r. ona i jej kolega otrzymali
wypowiedzenie umowy o pracę. Szpital rozpisał konkurs na całodobową opiekę anestezjologiczną, która miała się odbywać na podstawie umowy cywilnoprawnej. Do konkursu zgłosił się drugi ze zwolnionych lekarzy, Helena C. natomiast wniosła pozew z żądaniem uznania wypowiedzenia
umowy o pracę za bezskuteczne oraz o odszkodowanie. Sąd I instancji oddalił pozew, stwierdzając, że zmniejszenie zatrudnienia na podstawie umów o pracę miało uzasadnienie ekonomiczne. Sąd II instancji podzielił to stanowisko.
Powódka zaskarżyła wyrok, zarzucając naruszenie art. 22 par.
12 k.p. – który stanowi, iż nie jest dopuszczalne zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną, w przypadku kiedy spełnione są wszelkie warunki wykonywania pracy. Pełnomocnik powódki argumentował, że nie można zmuszać pracownika do zawierania umowy cywilnoprawnej, jeśli jest on zatrudniony na umowę o pracę. Powódka nie jest przedsiębiorcą, który prowadzi firmę i wystawia faktury.
Sąd Najwyższy oddalił kasację. Stwierdził, że artykuł 22 par. 12 k.p. odnosi się do nawiązania stosunku pracy za pomocą umów cywilnoprawnych. Powódka natomiast nie była zatrudniona na podstawie takiej umowy, gdyż w ogóle nie przystąpiła do konkursu – a tylko wtedy istniałaby możliwość oceny, czy przepis ten został naruszony i czy wykonywałaby tę samą pracę na podstawie innej umowy.
Ponadto sąd wskazał, że praca anestezjologa nie jest pracą wykonywaną pod kierownictwem pracodawcy.
Sygn. akt II PK 357/04
Maria Sankowska