Sejm uchwalił ustawę o tzw. "złotym wecie", która daje Skarbowi Państwa (SP) kontrolę niektórych strategicznych decyzji w wybranych spółkach z jego udziałem. Ustawa wprowadza też zmiany w Kodeksie spółek handlowych dotyczące ograniczenia prawa głosu i przymusowego odkupu akcji.
Za przyjęciem ustawy głosowało w piątek 292 posłów, przeciw 91, a wstrzymał się 1. Teraz ustawą o szczególnych uprawnieniach Skarbu Państwa oraz ich wykonywaniu w spółkach kapitałowych o istotnym znaczeniu dla porządku lub bezpieczeństwa publicznego zajmie się Senat.
Ustawa przewiduje m.in., że w spółkach spełniających kryteria ustawy SP będzie przysługiwało prawo weta wobec niektórych decyzji organów spółek, które uznane zostaną za istotne dla porządku lub bezpieczeństwa publicznego. Jednym z głównych elementów kontroli będzie możliwość umieszczania przez SP jednego lub dwóch obserwatorów w spółkach spełniających kryteria ustawy.
Obserwator nie będzie jednak mógł działać w zakresie spraw ekonomicznych firmy. Ustawa wprowadza też przepisy, które mają chronić spółkę przed wrogim przejęciem. Zgodnie z nimi statut może ograniczyć prawo głosu akcjonariuszy dysponujących powyżej jednej piątej ogółu głosów w spółce.
Ograniczenie to może dotyczyć wyłącznie wykonywania prawa głosu z akcji przekraczających limit głosów określony w statucie. Do KSH wprowadzony został też przepis zgodnie, z którym akcjonariusz lub akcjonariusze reprezentujący nie więcej niż 5 proc. kapitału zakładowego mogą żądać umieszczenia w porządku najbliższego walnego zgromadzenia sprawę podjęcia uchwały o przymusowym odkupie ich akcji przez nie więcej niż pięciu akcjonariuszy reprezentujących łącznie nie mniej niż 95 proc. kapitału, przy czym każdy posiada co najmniej 5 proc. kapitału.
Przepisy o przymusowym odkupie akcji nie będą stosowane do spółek publicznych, spółek w likwidacji oraz w upadłości, chyba że uchwała walnego o przymusowym odkupie zapadła co najmniej trzy miesiące przed ogłoszeniem likwidacji lub upadłości.
Europejski Trybunał Sprawiedliwości (ETS) określił, jakie branże mogą być rozpatrywane przy wybieraniu spółek, które zostaną objęte tego typu ustawą. Są to: telekomunikacja, energetyka i transport.
Obecnie kryteria ustawy spełniają: PGNiG, Grupa Lotos, Naftobazy, PKN Orlen, Kompania Węglowa, Polskie Sieci Elektroenergetyczne, PSE-Operator, PGNiG-Przesył, PERN Przyjaźń, Naftoport, PKP Polskie Linie Kolejowe, Południowy Koncern Energetyczny, BOT Górnictwo i Energetyka oraz TP Emitel jako główny operator przesyłania sygnałów publicznej radiofonii i telewizji oraz KGHM.
W trakcie sejmowych prac nad ustawą przedstawiciele resortu skarbu informowali, że umieszczenie w ustawie poprawki, która da możliwość objęcia KGHM szczególnymi uprawnieniami, może nie zostać zaakceptowana przez UE, gdyż ta spółka nie należy do żadnej z branż wymienionych przez ETS.
Ustawa przewiduje m.in., że w spółkach spełniających kryteria ustawy SP będzie przysługiwało prawo weta wobec niektórych decyzji organów spółek, które uznane zostaną za istotne dla porządku lub bezpieczeństwa publicznego. Jednym z głównych elementów kontroli będzie możliwość umieszczania przez SP jednego lub dwóch obserwatorów w spółkach spełniających kryteria ustawy.
Obserwator nie będzie jednak mógł działać w zakresie spraw ekonomicznych firmy. Ustawa wprowadza też przepisy, które mają chronić spółkę przed wrogim przejęciem. Zgodnie z nimi statut może ograniczyć prawo głosu akcjonariuszy dysponujących powyżej jednej piątej ogółu głosów w spółce.
Ograniczenie to może dotyczyć wyłącznie wykonywania prawa głosu z akcji przekraczających limit głosów określony w statucie. Do KSH wprowadzony został też przepis zgodnie, z którym akcjonariusz lub akcjonariusze reprezentujący nie więcej niż 5 proc. kapitału zakładowego mogą żądać umieszczenia w porządku najbliższego walnego zgromadzenia sprawę podjęcia uchwały o przymusowym odkupie ich akcji przez nie więcej niż pięciu akcjonariuszy reprezentujących łącznie nie mniej niż 95 proc. kapitału, przy czym każdy posiada co najmniej 5 proc. kapitału.
Przepisy o przymusowym odkupie akcji nie będą stosowane do spółek publicznych, spółek w likwidacji oraz w upadłości, chyba że uchwała walnego o przymusowym odkupie zapadła co najmniej trzy miesiące przed ogłoszeniem likwidacji lub upadłości.
Europejski Trybunał Sprawiedliwości (ETS) określił, jakie branże mogą być rozpatrywane przy wybieraniu spółek, które zostaną objęte tego typu ustawą. Są to: telekomunikacja, energetyka i transport.
Obecnie kryteria ustawy spełniają: PGNiG, Grupa Lotos, Naftobazy, PKN Orlen, Kompania Węglowa, Polskie Sieci Elektroenergetyczne, PSE-Operator, PGNiG-Przesył, PERN Przyjaźń, Naftoport, PKP Polskie Linie Kolejowe, Południowy Koncern Energetyczny, BOT Górnictwo i Energetyka oraz TP Emitel jako główny operator przesyłania sygnałów publicznej radiofonii i telewizji oraz KGHM.
W trakcie sejmowych prac nad ustawą przedstawiciele resortu skarbu informowali, że umieszczenie w ustawie poprawki, która da możliwość objęcia KGHM szczególnymi uprawnieniami, może nie zostać zaakceptowana przez UE, gdyż ta spółka nie należy do żadnej z branż wymienionych przez ETS.