Spółka działająca w systemie argentyńskim musi jasno określić, w jakim terminie zwróci wykluczonemu z sytemu klientowi wpłacone przez niego kwoty - orzekł sąd.
Długotrwałe oczekiwanie na wypłatę należnych konsumentowi pieniędzy, podczas gdy spółka może nimi dysponować, rażąco narusza dobre obyczaje.
Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów zakwestionował podobne postanowienia dwóch statutów firmy Carion Polska S.A. – „zwykłego” i „Statutu – system nieruchomości”. Spółka działa w tzw. systemie argentyńskim, świadcząc usługi finansowe związane z zakupem samochodów, nieruchomości, produktów budowlanych i innych dóbr trwałego użytku. Zdaniem UOKiK, przedsiębiorca celowo zamieścił w postanowieniach umowy zakazane klauzule umowne, licząc na to, że konsumenci nie odkryją, że są to postanowienia sprzeczne z prawem, i nie będą dochodzić swoich roszczeń.
Urząd zakwestionował postanowienie, zgodnie z którym członkowie wykluczeni z systemu muszą realizować swoje zobowiązania finansowe wobec systemu do czasu dokonania tzw. ogłoszenia o wykluczeniu. Tak więc klient musi wpłacać należne raty, podczas gdy na spółce nie ciąży obowiązek, aby w tym samym czasie zwrócić mu pieniądze w związku z odstąpieniem od systemu. Zdaniem UOKiK, o terminie dokonania ogłoszenia o wykluczeniu spółka decyduje samodzielnie, przyznając sobie w ten sposób prawo do dokonywania wiążącej interpretacji umowy. Przedsiębiorca nie określił więc jednoznacznie terminu zwrotu pieniędzy wykluczonym członkom. Może więc okazać się, że jest to termin bardzo odległy i zwrot nastąpi, przykładowo, po kilku latach. Powoduje to sytuację, w której konsument wykluczony z uczestnictwa w systemie nie będzie mógł korzystać z należnych mu pieniędzy, podczas gdy spółka może nimi dysponować i np. pobierać z nich korzyści. Poza tym, przedsiębiorca zastrzegł, że nie będzie wypłacał odsetek od przetrzymywanych środków pieniężnych. Jednakże klient, który spóźni się z dokonaniem wpłat, musi zapłacić odsetki za zwłokę.
W umowie zapisano również, że nabywca, składając podpis pod statutem, nie tylko oświadcza, że zrozumiał i akceptuje powyższe zapisy, ale również potwierdza, że nie chce ich podważać. Zdaniem Urzędu, spółka wyłącza w ten sposób możliwość podjęcia negocjacji w celu zmiany warunków umowy, jak również dochodzenia roszczeń przez klienta (w drugim statucie zapisano również, że „strony nieodwołalnie rezygnują z prawa podważania niniejszego statutu”).
Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów uznał wszystkie zakwestionowane postanowienia za sprzeczne z prawem i zakazał ich stosowania. Wyrok nie jest prawomocny.
Sygn. akt XVII Amc 32/04.
Ewa Usowicz