Dane porównujące obciążenia podatkowo-składkowe w krajach OECD za 2004 r. zawiera najnowszy raport tej organizacji. Obciążenia te to koszty wynikające z zatrudniania pracownika pociągające za sobą oprócz konieczności wypłaty jego wynagrodzenia, opłacanie podatków i składek na ubezpieczenia społeczne.
Z raportu wynika (patrz tabela), że najwyższe koszty zatrudnienia ponoszą pracodawcy w krajach UE. Na czele znajdują się Belgia i Niemcy, gdzie koszt zatrudnienia pracownika przekracza kwotę, jaką otrzymuje on jako zapłatę za pracę. Na kolejnych miejscach znajdują się pozostałe duże kraje Unii – Francja, Szwecja i Włochy. Polska – z obciążeniami na poziomie 43,1 proc. znalazła się na 11 miejscu. Autorzy raportu wyliczyli, że z wynagrodzenia pracownika w wysokości 17 319 $ daniny pochłonęły 7530 $, a on sam otrzymał 9849 $ netto. W UE najniższe obciążenia pracy notują kraje anglosaskie – Irlandia i Wielka Brytania. Tam pracodawca zatrudniający pracownika musi liczyć się z kosztem z tytułu danin na poziomie odpowiednio 23,8 proc. i 31,2 proc. Także w pozostałych krajach anglosaskich – USA, Australii oraz Nowej Zelandii – koszty te są poniżej przeciętnej OECD i wahają się od 20 do 30 proc.
Dane te potwierdzają obowiązujący na świecie podział na liberalny (anglosaski) i kontynentalny model prowadzenia polityki gospodarczej i społecznej. Ten drugi, istniejący w kontynentalnych krajach Unii przewiduje większą redystrybucję dochodu, wyższe wydatki na cele społeczne, łagodzenie różnic płacowych i bardziej rozbudowaną opiekę socjalną, co wiąże się z koniecznością wyższego opodatkowania lub „oskładkowania” pracy. W krajach tych konieczność znacznego wzrostu dystrybucyjnej roli państwa miała miejsce jeszcze w latach 70. i 80. ze względu na wzrost wydatków publicznych. Jak piszą autorzy raportu Eurostatu, podatki i składki społeczne wzrosły, gdyż musiały finansować rosnące wydatki publiczne. Z kolei kraje anglosaskie prowadzą politykę ograniczonego państwa – ich obywatele są w większym stopniu odpowiedzialni sami za siebie.
Europejski model państwa socjalnego powoduje obniżenie konkurencyjności gospodarki Unii, spowolnienie wzrostu gospodarczego i stosunkowo wysokie bezrobocie. Wzrost PKB UE od trzech lat przekracza niewiele ponad 1 proc., a w zestawieniu z porównywalną gospodarką USA w ciągu ostatnich 7 lat kraje UE rozwijały się średnio o 1 proc. wolniej. Powoduje to coraz głośniejszą dyskusję o konieczności reformowania polityki gospodarczej UE, czego przykładem jest niemiecka Agenda 2010 czy próby reform we Francji (system emerytalny i opieki zdrowotnej). Doświadczenia te powinny mieć też wpływ na prowadzenie rodzimej polityki gospodarczej.
| Koszty pracy i poziom bezrobocia w wybranych krajach OECD | ||
Kraj | Podatki i składki jako proc. wynagrodzenia | Wskaźnik bezrobocia* |
| Belgia | 54,2 | 8,0 |
| Niemcy | 50,7 | 9,5 |
| Szwecja | 48,0 | 6,4 |
| Francja | 47,4 | 9,7 |
| Węgry | 45,8 | 6,2 |
| Włochy | 45,7 | 7,8 |
| Austria | 44,9 | 4,5 |
| Finlandia | 43,8 | 8,9 |
| Holandia | 43,6 | 4,7 |
| Czechy | 43,6 | 8,3 |
| Polska | 43,1 | 18,3 |
| Turcja | 42,7 | 10,5 |
| Słowacja | 42,0 | 16,8 |
| Grecja | 34,9 | 10,7 |
| Kanada | 32,8 | 7,8 |
| Wielka Brytania | 31,2 | 4,6 |
| USA | 29,6 | 5,4 |
| Australia | 28,6 | 6,0 |
| Japonia | 26,6 | 4,4 |
| Irlandia | 23,8 | 4,3 |
| Nowa Zelandia | 20,7 | 4,7 |
| Meksyk | 15,4 | 3,3 |
| Źródło: OECD, Eurostat, CIA The World Factbook | ||
| *kraje UE - dane na koniec 2004 r., z wyjątkiem Grecji, Włoch, Wielkiej Brytanii, pozostałe na koniec 2003 r. | ||