Wniosek do Trybunału złożył rzecznik praw obywatelskich, którego zaniepokoiła regulacja art. 27d ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm. - zobacz pdf) dotycząca możliwości przekazania 1 proc. podatku należnego na rzecz organizacji pożytku publicznego. Wątpliwości rzecznika dotyczą pozbawienia tego uprawnienia podatników, którzy wybrali opodatkowanie podatkiem liniowym, oraz tych, którzy rozliczają się z przychodów z kapitałów pieniężnych.
Wyłączenie to nie wynika bezpośrednio z przepisu art. 27d ustawy. Jednak zgodnie z jego treścią pomniejszenia podatnicy dokonują od podatku wynikającego z zeznania, o którym mowa w art. 45 ust. 1 ustawy. Zaś podatnicy podatku liniowego i od kapitałów pieniężnych wypełniają zeznania, o których mowa w art. 45 ust. 1a ustawy. Zdaniem RPO przepis art. 27d ust. 1 w części obejmującej zwrot podatku, „o którym mowa w art. 45 ust. 1”, jest niezgodny z art. 32 w związku z art. 2 Konstytucji RP, czyli zasadą równości i państwa prawa.
Rzecznik zwrócił zwłaszcza uwagę na fakt, iż ustawodawca nie pozbawił prawa do zdecydowania o 1-proc. podatku przedsiębiorców, którzy rozliczają się na zasadach określonych w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym od osób fizycznych (art. 14a). To powoduje, że osoby prowadzące działalność w oparciu o ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych opodatkowaną stawką liniową oraz opodatkowujące ją formami zryczałtowanymi na podstawie drugiej ustawy są w innej sytuacji. We wniosku przytoczono stanowisko MF, które zaznaczyło, iż wolą ustawodawcy byłoby podatnicy wybierający korzystny podatek liniowy oraz osiągający dochody z kapitałów pieniężnych, co do zasady nie mogli korzystać z ulg, zwolnień i odliczeń. Jednak jak zauważa RPO, decyzja podatnika o przekazaniu 1 proc. podatku na działalność pożytku publicznego nie powoduje w rzeczywistości zmniejszenia obciążenia podatkowego, lecz przesądza wyłącznie o sposobie redystrybucji części środków publicznych pochodzących z płaconego przez niego podatku.
Ustawodawca zaś zróżnicował klasę podatników, przyjmując za kryterium jedynie rodzaj składanego zeznania podatkowego, co stanowi odstępstwo od zasady równego traktowania. Tym samym w ocenie RPO wyłączenie dwóch wskazanych kategorii podatników z możliwości zmniejszenia wpłat na rzecz organizacji pożytku publicznego ma charakter dyskryminacyjny.
Aleksandra Tarka