Prawomocny wyrok stwierdzający, że dana klauzula umowna jest zakazana, dotyczy tylko i wyłącznie tego przedsiębiorcy, wobec którego wyrok zapadł - orzekł sąd.
Jeśli więc takie samo postanowienie stosuje inna firma, sąd jeszcze raz orzeka o tym, czy klauzula jest zgodna z prawem.
Ewa Usowicz
Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów uznał, że gdańska spółka naruszyła zbiorowe interesy konsumentów, gdyż stosuje reklamę prasową wprowadzającą w błąd. Rzecz w tym, że spółka, która w rzeczywistości działa w tzw. systemie argentyńskim, zataja tę informacje przed klientami. Ponadto stwarza u czytelników mylne wyobrażenie, że mogą uzyskać pożyczkę lub kredyt. Urząd zarzucał również stosowanie w „Ogólnych warunkach umów” postanowień, które Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów uznał już wcześniej (w sprawach dotyczących innych przedsiębiorców) za niedozwolone i które wpisano do rejestru takich klauzul. Przypomnijmy, że rejestr postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone prowadzi UOKiK – trafiają tam klauzule, które SOKiK uznał za niedozwolone na podstawie prawomocnych wyroków.
Spółka odwołała się do SOKiK, zarzucając urzędowi błędną interpretację prawa. Kodeks postępowania cywilnego stanowi, że prawomocny wyrok ma skutek wobec osób trzecich od chwili wpisania zakazanej klauzuli do rejestru. UOKiK uznał, że taki wyrok jest skuteczny wobec wszystkich. Krótko mówiąc, jeśli dana klauzula widnieje już w rejestrze, oznacza to, że będzie ona niedozwolona także wówczas, gdy zastosuje ją inny przedsiębiorca. Tymczasem, według spółki, prawomocny wyrok dotyczy tylko przedsiębiorcy, wobec którego zapadł.
SOKiK uznał, że spółka naruszyła zbiorowe interesy konsumentów, stosując wprowadzającą w błąd reklamę. Jak jednak stwierdził, nie można uznać, że przedsiębiorca stosował zakazane porozumienia. Podzielił argumentację spółki, zgodnie z którą wyrok w sprawie klauzuli jest wiążący wobec przedsiębiorcy, którego dotyczy. Każdy może więc powoływać się na to, że dana klauzula, wpisana do rejestru, jest niedozwolona, jeśli stosuje ją ten sam przedsiębiorca. Inny przedsiębiorca, który stosuje taką sama klauzulę, musi bowiem mieć prawo obrony. Poza tym, każdą klauzulę umowną należy rozpatrywać w kontekście konkretnej umowy – np. kara umowna w wysokości 1000 zł może być rażąco wygórowana w przypadku kursu językowego, natomiast odpowiednia w przypadku umowy kupna mieszkania.
Wyrok nie jest prawomocny, sygn. akt XVII Ama 74/04.
Ewa Usowicz