Dobiegają końca konsultacje społeczne rządowego projektu ustawy o wspieraniu zatrudnienia oraz rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych. Ich efekt w postaci autopoprawki rządu trafi wkrótce do Sejmu.
Działania legislacyjne podejmowane przez rząd mają sprzyjać znacznemu zwiększeniu zatrudnienia osób niepełnosprawnych na otwartym rynku pracy i wyeliminowaniu defraudacji publicznych pieniędzy przez właścicieli zatrudniających je firm. W lipcu tego roku w resorcie polityki społecznej opracowano projekt nowej ustawy rehabilitacyjnej. Mimo iż został odrzucony przez wszystkich partnerów społecznych, przyjęła go Rada Ministrów (we wrześniu br.) i znalazł się w Sejmie. Jednak zdecydowana postawa strony społecznej doprowadziła do rozpoczęcia dialogu z rządem (konsultacje mają zakończyć się jeszcze w tym tygodniu). Ich efektem jest niemal nowy projekt ustawy, który w formie autopoprawki rządu zostanie przedstawiony w Sejmie. Nowe przepisy nie będą więc obowiązywały od 1 stycznia 2005 r.
Zespół ekspertów powołany przez stronę społeczną uważa, że projekt został opracowany bez rzetelnej analizy skutków, jakie dla zatrudnienia osób niepełnosprawnych będą powodowały planowane zmiany. Nie do przyjęcia jest propozycja likwidacji sektora chronionego, ponieważ rozwiązania zaproponowane przez rząd nie stanowią dla pracodawców z otwartego rynku pracy dostatecznej zachęty do zatrudniania osób niepełnosprawnych w stopniu umiarkowanym i znacznym (zwłaszcza ze schorzeniami szczególnymi). Zatrudnienie tych osób na zasadzie wykonywania pracy socjalnej jeszcze długo będzie nierealne. Proponowany system orzecznictwa dla potrzeb zatrudnienia nie jest dostosowany do podstawowych wymogów w tym zakresie. Dla celów zatrudnienia istotny jest rodzaj niepełnosprawności i wynikające z niego predyspozycje psychofizyczne do wykonywania określonego rodzaju prac, a nie zaproponowane przez rząd orzekanie o stopniach niepełnosprawności.
Z ostatnich badań Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych wynika, że tylko 100 osób rocznie, czyli około 0,63 proc., z prawie 16 tys. uczestników warsztatów terapii zajęciowej, podejmuje pracę zawodową. Istnieje obawa, że jeżeli sytuacja ta nie ulegnie widocznej poprawie, to pracodawcy nie zechcą finansować tej formy rehabilitacji zawodowej. I dlatego mija się z celem tworzenie bardzo kosztownych zakładów aktywności zawodowej. Zdaniem pracodawców środki PFRON, który tworzony jest z ich składek, powinny być wykorzystane na rehabilitację zawodową i ściśle z nią związaną rehabilitację społeczną, a nie na zadania należące do innych resortów, np. zdrowia czy edukacji. Postulują oni również, aby na rehabilitację zawodową przeznaczano 80 proc. zasobów PFRON.
Tworzenie zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych nie powinno być obligatoryjne. Pracodawcy z otwartego rynku pracy, którzy podejmą taką decyzję, powinni korzystać z ulgi w podatku dochodowym od osób fizycznych, natomiast z sektora chronionego – ze zwolnienia od podatków lokalnych i odprowadzania zaliczek na podatek dochodowy od zatrudnianych osób niepełnosprawnych.
Nie do przyjęcia jest również propozycja rządu znacznego zmniejszenia kosztem strony społecznej składu rady nadzorczej PFRON i Krajowej Rady Konsultacyjnej do spraw Osób Niepełnosprawnych.