Najwyższa Izba Kontroli przeprowadziła na przełomie 2003 i 2004 roku – z własnej inicjatywy – kontrolę rozliczania osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą z podatku dochodowego od osób fizycznych.
NIK oceniła, że podejmowane przez Ministerstwo Finansów działania na rzecz likwidacji zaległości we wpłatach podatku dochodowego od osób fizycznych – nie były skuteczn
Kontrola NIK wykazała, że do realizacji planu dochodów zabrakło 9,6 proc. łącznej kwoty planowanych wpływów z tego podatku, czyli 4575,9 mln zł.
NIK oceniła, że podejmowane przez Ministerstwo Finansów działania na rzecz likwidacji zaległości we wpłatach podatku dochodowego od osób fizycznych – nie były skuteczn
Kontrola NIK wykazała, że do realizacji planu dochodów zabrakło 9,6 proc. łącznej kwoty planowanych wpływów z tego podatku, czyli 4575,9 mln zł.
Udział wpływów z podatku dochodowego od osób fizycznych w łącznych wpływach podatkowych (130.474,8 mln zł w 2001 r. i 140.209,9 mln zł w 2002 r.) wyniósł odpowiednio 25,4% i 24,1%. D
Przyczyną tego były różne czynniki, w tym makroekonomiczne - spadek poziomu zatrudnienia, czy mniejszy od zakładanego poziom inflacji. Istotnym czynnikiem, negatywnie wpływającym na stopień realizacji dochodów z podatku dochodowego od osób fizycznych, był wzrost zaległości we wpłatach tego podatku. Na przestrzeni roku 2001 zaległości te wzrosły o 236,4 mln zł, a w okresie roku 2002 o kolejne 327,1 mln zł, tj. w sumie do poziomu 2.732,3 mln zł. Zaległości te stanowiły 8,1% z 33.805,6 mln zł wpływów z podatku dochodowego od osób fizycznych w roku 2002. W strukturze tych należności dominujący udział miały zobowiązania osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą; wynosiły one odpowiednio: 53,5% i 54,0%.
Spośród skontrolowanych osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą 39% rozliczało się w sposób nierzetelny lub nielegalny z zobowiązań z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych. Wskutek tego ta grupa podatników zwiększyła bezpodstawnie koszty uzyskania przychodów łącznie o 1.008 tys. zł lub zaniżyła przychody o w sumie 600 tys. zł. W konsekwencji wpływy budżetowe uszczuplono o 480 tys. zł, bądź zawyżono stratę finansową łącznie o 275 tys. zł.
Kontrola przeprowadzona została na terenie ośmiu województw (dolnośląskiego, kujawsko-pomorskiego, łódzkiego, mazowieckiego, podlaskiego, śląskiego, świętokrzyskiego, warmińsko-mazurskiego). Objęto nią 72 podmioty: Ministerstwo Finansów, 15 urzędów skarbowych oraz 56 osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą.