Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (Gesellschaft mit beschränkter Haftung) stanowi jedną z form spółek kapitałowych w niemieckim systemie prawnym. Zarząd, składający się z jednej albo z wielu osób fizycznych (Geschaftsführer), jako organ wykonawczy ma za zadanie prowadzenie spraw spółki i jej reprezentację. Podstawy prawne działania i reprezentacji spółki reguluje przede wszystkim ustawa o spółce z o.o. z 1892 r. – zwana dalej jako GmbHG - oraz postanowienia umowy spółki (Gesellschaftsvertarg).
Tutaj omawiamy tylko odpowiedzialność członków zarządu w stosunku do osób trzecich i na podstawie niemieckiej ordynacji podatkowej (Abgabenordnung) oraz w stosunku do instytucji ubezpieczeń społecznych.
Zobacz również: Jak ubezpiecza się przedsiębiorca w Niemczech?
Wprawdzie GmbHG nie zawiera tak drastycznego przepisu odpowiadającego art. 299 § 1 polskiego Kodeksu spółek handlowych, który mówi, że jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania, to jednak zakres odpowiedzialności osobistej członków zarządu jest w praktyce rozległy.
Typowym przypadkiem odpowiedzialności osobistej członków zarządu jest nieterminowe złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości. § 15a niemieckiej ustawy o upadłości ( Insolvenzordnung) przewiduje – podobnie jak art. 21 ust. 3 polskiego Prawa upadłościowego i naprawczego – obowiązek „bez zawinionego opóźnienia, najpóźniej w ciągu trzech tygodni od nastąpienia niewypłacalności albo zadłużenia” postawienia wniosku o ogłoszenie upadłości spółki. Przepis ten nie jest często właściwie interpretowany, co prowadzi do odpowiedzialności osobistej członków zarządu. Wniosek musi być postawiony bezzwłocznie, jeżeli spółka jest niewypłacalna albo zadłużona. Termin trzytygodniowy nie jest przeznaczony do namysłu dla członków zarządu.
Polecamy serwis: Firma w Niemczech
Bardzo szeroka jest odpowiedzialność zarządu w stosunku do urzędu skarbowego. Członek zarządu muszą np. sprawdzać, czy faktura dostawcy wykazuje VAT i czy dostawca jest w ogóle uprawniony do wykazania na fakturze VAT. Umyślne albo rażąco niedbałe niedopełnienie obowiązków przewidzianych w ordynacji, pociąga za sobą osobistą odpowiedzialność cywilną członków zarządu.
Punktualne odprowadzenie składek na ubezpieczenie społeczne dla pracowników zatrudnianych przez spółkę jest też obowiązkiem zarządu. Niedopełnienie tych obowiązków prowadzi do odpowiedzialności osobistej członków zarządu. Poza tym może prowadzić to też do odpowiedzialności karnej ( § 266 a niemieckiego KK).
Obowiązek postawienia wniosku o ogłoszenie upadłości ciąży na wszystkich członkach zarządu, niezależnie od tego czym poszczególny członek się zajmuje.
Prowadzi to do tego, że nawet członek zarządu, który zajmuje się sprawami technicznymi zakładu, zobowiązany jest do kontrolowania stanu finansowego spółki.
Członek zarządu jest odpowiedzialny za wszystko i to niezależnie od jego statusu w spółce.
Członek zarządu nie musi bowiem być wspólnikiem a tylko zatrudnionym pracownikiem z ograniczonymi kompetencjami.
Członek zarządu może delegować wprawdzie swoje zadania na inne osoby, ale nie zwalnia go to od własnej osobistej odpowiedzialności. Pomijamy tu spółki, które kreowane są do realizacji dużych inicjatyw.
Każdy członek zarządu musi – tak Trybunał Związkowy (Bundesgerichtshof, Az.: VI ZR 319/(95) – nadzorować należytość wykonywanych zadań spółki.
Zobacz również serwis: Spółki