Spółka kapitałowa
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, jak również spółka akcyjna należą do kręgu spółek kapitałowych. To oznacza, że charakteryzuje je pewien stopień rozdziału kapitału i funkcji menedżerskich. Odmiennie niż w spółkach osobowych wspólnicy nie uczestniczą z racji swojego wkładu w zarządzaniu działalnością spółki. Zadania te przejmuje bowiem zarząd, będący organem spółki. Oczywiście członkiem zarządu może być wspólnik, jednak nie zawsze jest to zasadą.
Jakie zagrożenia?
Wśród zadań zarządu należy wymienić nie tylko dbanie o interes spółki i jej wspólników, lecz również o bezpieczeństwo obrotu gospodarczego. Ta druga funkcja przejawia się m.in. w obowiązku złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w sytuacji, gdy spółka stanie się niewypłacalna. Członkowie zarządu ponoszą także odpowiedzialność za zobowiązania spółki, jeżeli egzekucja z jej majątku okaże się bezskuteczna.
Stąd też zarząd jako organ spółki jest w pewnej mierze niezależny od wspólników, którzy poza nielicznymi uprawnieniami osobistymi (jak przeglądanie dokumentów, czy ksiąg i żądaniem wyjaśnień), sprawują kontrolę nad spółką w ramach organu właścicielskiego, jakim jest zgromadzenie wspólników lub w ramach organu nadzorczego (rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej).
Nadzór ten często ma charakter następczy. Przeważnie dotyczy bowiem tego co zarząd już uczynił, a nie tego co ma uczynić. Zgromadzenie wspólników z mocy przepisów ustawy rozpatruje bowiem sprawozdanie zarządu z działalności w poprzednim roku obrotowym. Niewiele jest jednak sytuacji, w których zgromadzenie bierze udział z mocy ustawy w podejmowaniu ważnych decyzji gospodarczych w trakcie roku obrotowego.
Z mocy prawa zgromadzenie wspólników musi wyrazić zgodę na zbycie lub nabycie nieruchomości.
Co więcej wyraźny rozdział w konstrukcji spółek kapitałowych na organ zarządzający oraz organy kontrolne powoduje, iż ani rada nadzorcza spółki, ani zgromadzenie wspólników nie mogą przejmować uprawnień zarządu.
W efekcie, niebezpieczeństwa, wynikające z prowadzenia działalności gospodarczej, będą przede wszystkim wiązały się z działalnością zarządu, organu oddzielnego i w pewnej mierze niezależnego od udziałowców.
Zarząd zawarł znaczną umowę, której niewykonanie może powodować niewypłacalność spółki.
Zobacz serwis: Umowy
Co warto zawrzeć w umowie spółki?
Istnieją jednak sposoby, by przed ryzykiem związanym z poważnymi przedsięwzięciami gospodarczymi wspólnicy mogli się zabezpieczyć. Sposobem na to jest odpowiednie sformułowanie umowy spółki. Przykładowo można uzależnić dokonania czynności o określonej wartości przez zarząd od wyrażenia na nią zgody przez zgromadzenie.
Umowy, których wartość przekracza 30 tys. zł, zarząd może zawierać jedynie za zgodą zgromadzenia wspólników.
Takie rozwiązanie ma jednak swoje minusy. Zgodnie z art. 17 Kodeksu spółek handlowych, jeżeli wymóg uzyskania zgody zgromadzenia wspólników wynika jedynie z umowy spółki, to brak tej zgody nie wpływa na ważność umowy zawartej z osobą trzecią, a jedynie powoduje odpowiedzialność członków zarządu względem spółki.
W umowie spółki X zawarto wymóg uzyskania zgody zgromadzenia wspólników na zawarcie umowy o wartości przekraczającej 30 tys. zł. Pomimo tego zarząd spółki X zawarł umowę o świadczenie usług o wartości 50 tys. zł ze spółką Y. Mimo naruszenia obowiązków przez zarząd, umowa ze spółką Y będzie ważna.
Zobacz serwis: Prawo dla firm