Spółka cywilna - zalety i wady
Spółka cywilna jest jedną z najprostszych i najtańszych form prawnych wspólnego prowadzenia działalności gospodarczej przez kilku wspólników. Wybierana jest najczęściej przez niewielkich przedsiębiorców lub podmioty, które dopiero rozpoczynają prowadzenie działalności gospodarczej.
Umowa spółki cywilnej uregulowana jest w Kodeksie cywilnym, który nie przewiduje ani minimalnego kapitału zakładowego, jaki musi być wniesiony ani nawet terminu, w ciągu którego wspólnicy winni wnieść zadeklarowane wkłady. Zawarcie umowy spółki cywilnej nie wymaga, co do zasady, wizyty u notariusza celem sporządzenia aktu notarialnego; wystarczy podpisanie umowy przez wszystkich wspólników w zwykłej formie pisemnej.
Umowę spółki cywilnej musi podpisać co najmniej dwóch wspólników (nie muszą to być osoby fizyczne); natomiast jeden podmiot nie ma możliwości założenia jednoosobowej spółki cywilnej. Późniejsze zmiany umowy spółki lub uchwały podejmowane przez wspólników również nie wymagają formy aktu notarialnego.
Spółka cywilna nie podlega rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym, a jedynie wspólnicy spółki będący osobami fizycznymi prowadzącymi działalność gospodarczą podlegają wpisowi do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) prowadzonej przez Ministra Gospodarki.
Wraz z rozwojem prowadzonego przedsiębiorstwa, wzrostem ilości zawieranych kontraktów, obrotów i ryzyka prowadzonej działalności, konstrukcja spółki cywilnej staje się niejednokrotnie kłopotliwa i niewystarczająca. Przede wszystkim spółka cywilna nie posiada swojej własnej podmiotowości prawnej co oznacza, że stroną we wszystkich zawieranych umowach nie jest spółka lecz jej wspólnicy.
Podobnie rzecz się ma jeśli chodzi o prowadzenie sporów sądowych - stroną w procesie sądowym mogą być wyłącznie wspólnicy spółki cywilnej a nie spółka cywilna. Z racji tego, że spółka cywilna nie podlega rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym i nie jest możliwe uzyskanie dla tej spółki odpisu z tego rejestru zawierającego najważniejsze informacje dotyczące tej spółki (takie przykładowo jak: adres, dane wspólników czy sposób reprezentacji), spółka cywilna jest strukturą najmniej przejrzystą i najmniej wiarygodną dla kontrahentów.
Aby ustalić kto i w jakim zakresie może reprezentować spółkę cywilną konieczna jest analiza postanowień umowy spółki.
Jednym z najistotniejszych minusów spółki cywilnej (z punktu widzenia jej wspólników) pozostaje natomiast pełna i niczym nieograniczona odpowiedzialność wszystkich wspólników ich majątkami osobistymi za zobowiązania zaciągnięte przez wspólników w związku z prowadzeniem spółki.
Wspólnicy, którzy po pewnym czasie prowadzenia spółki cywilnej, dochodzą do wniosku, że woleliby prowadzić dalej działalność w innej formie nie muszą likwidować spółki cywilnej i zakładać nowej spółki lecz mogą skorzystać z instytucji przekształcenia spółki cywilnej w spółkę prawa handlowego.
W co można przekształcić spółkę cywilną?
Spółkę cywilną można przekształcić w każdą spółkę prawa handlowego czyli zarówno w spółkę osobową (jak np. spółkę jawną czy spółkę komandytową) jak i spółkę kapitałową (spółkę z o.o. lub spółkę akcyjną).
Najprostszą, najtańszą i najczęściej wybieraną przez przedsiębiorców procedurą przekształcenia spółki cywilnej jest przekształcenie jej w spółkę jawną. Dzięki przekształceniu powstaje niezależny od wspólników podmiot - spółka jawna, która posiada swoją własną podmiotowość prawną a jednocześnie stanowi kontynuację prawną działalności prowadzonej dotychczas przez wspólników w formie spółki cywilnej.
Przekształconej spółce jawnej przysługują bowiem wszystkie prawa i obowiązki stanowiące majątek wspólny wspólników spółki cywilnej.
Zakładamy firmę – podatki i składki ZUS
Jak wypełnić PIT-4R za 2012 rok
Faktura VAT i fakturowanie w 2013 roku - wyjaśnienia Ministerstwa Finansów
Co trzeba zrobić aby przekształcić spółkę cywilną w spółkę jawną?
Procedura przekształcenia spółki cywilnej w spółkę jawną nie jest skomplikowana. Przede wszystkim nie ma obowiązku sporządzania planu przekształcenia, wyceny składników majątku spółki ani sprawozdania finansowego i poddawać ich badaniu biegłego rewidenta.
Trzeba natomiast przygotować uchwałę mówiącą o tym, że wspólnicy postanawiają przekształcić spółkę w spółkę jawną. Trzeba nadto przygotować tekst umowy spółki jawnej, który będzie odpowiadał wymogom stawianym przez Kodeks spółek handlowych to znaczy określał co najmniej:
1) firmę i siedzibę spółki,
2) wkłady wnoszone przez każdego wspólnika i ich wartość,
3) przedmiot działalności spółki,
4) czas trwania spółki, jeżeli wspólnicy chcą zawiązać spółkę na czas oznaczony.
Dodatkowo w umowie spółki, reguluje się zwykle w praktyce:
- w jakim procencie poszczególni wspólnicy partycypują w zyskach i stratach spółki,
- sposób reprezentacji i prowadzenia spraw spółki przez wspólników,
- zasady zbywania przez wspólników ogółu praw i obowiązków w spółce.
Zarówno uchwała wspólników o przekształceniu w spółkę jawną jak i tekst umowy spółki jawnej muszą zostać przyjęte jednogłośnie przez wszystkich wspólników. Dokumenty te mogą zostać sporządzone w zwykłej formie pisemnej i nie wymagają udziału notariusza.
Ostatnim etapem przekształcenia spółki cywilnej w spółkę jawną jest zgłoszenie przekształcenia do sądu rejestrowego i rejestracja przekształconej spółki jawnej w Krajowym Rejestrze Sądowym.
Wniosek o rejestrację spółki jawnej muszą podpisać wszyscy jej wspólnicy. Wniosek składa się na urzędowych formularzach, które są nieodpłatnie udostępnianie na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości oraz w siedzibach sądów rejestrowych.
Do wniosku o rejestrację spółki jawnej w Krajowym Rejestrze Sądowym należy załączyć:
- uchwałę wspólników o przekształceniu,
- tekst umowy spółki jawnej,
- listę wspólników z ich adresami,
- notarialne wzory podpisów wszystkich wspólników uprawnionych do reprezentacji spółki,
- potwierdzenie uiszczenia na rachunek bankowy sądu rejestrowego kwoty 600 zł tytułem opłaty za rejestrację spółki w KRS oraz za ogłoszenie o rejestracji w Monitorze Sądowym i Gospodarczym,
- tytuł prawny (zwykle jest to umowa najmu) do lokalu, w którym znajduje się siedziba spółki,
- formularz NIP-2 adresowany do właściwego ze względu na siedzibę spółki jawnej Naczelnika Urzędu Skarbowego,
- formularz RG-1 adresowany do Głównego Urzędu Statystycznego,
- formularz ZUS ZPA adresowany do ZUSu.
Złożone w sądzie wraz z wnioskiem rejestrowym formularze do Urzędu Skarbowego, GUSu i ZUSu rozsyła właściwym organom sąd rejestrowy po dokonaniu wpisu spółki jawnej do Krajowego Rejestru Sądowego.
Do przekształcenia spółki cywilnej w spółkę jawną dochodzi z chwilą dokonania wpisu spółki jawnej do rejestru przedsiębiorców KRS.