Impulsem dla powstania projektu było uznanie przez projektodawcę, że bieżące regulacje nie są wystarczająco elastyczne dla startupów, przez które rozumie on realizowane, najczęściej w obszarze nowych technologii, w warunkach dużej niepewności rynkowej, przedsięwzięcia będące na etapie poszukiwania powtarzalnego modelu biznesowego.
Projektodawca stwierdził też, że wprowadzenie prostej spółki akcyjnej zwiększyłoby konkurencyjność Polski na rynku europejskim w zakresie form prawnych prowadzenia działalności, szczególnie działalności opartej o kapitał ludzki i innowacje. W wielu krajach UE spółki o symbolicznym kapitale zakładowym lub spółki „bezkapitałowe” istnieją bowiem od dawna, a Polsce zaś nadal ich brak.
Uproszczona procedura powstania
Według projektu, umowa prostej spółki akcyjnej mogłaby być zawarta w formie aktu notarialnego lub za pomocą wzorca umowy w systemie S24. W drugim przypadku rejestracja prostej spółki akcyjnej następowałaby elektronicznie, zarówno w przypadku wniesienia wkładów pieniężnych, jak i niepieniężnych. Możliwość zawarcia umowy w systemie S24 byłaby wyłączona tylko wówczas, gdy do wniesienia danego wkładu wymagana jest forma szczególna, np. akt notarialny w przypadku nieruchomości. Nie byłoby konieczności wnoszenia wkładów przed rejestracją – mogłoby to nastąpić w terminie trzech lat od dnia wpisu spółki do rejestru.
Polecamy: Przekształcenia spółek. Praktyczne aspekty prawne, podatkowe i rachunkowe
Struktura majątkowa
Struktura majątkowa prostej spółki akcyjnej opierałaby się na modelu akcji bez wartości nominalnej i kapitale akcyjnym, który nie byłby kapitałem zakładowym znanym z obecnych spółek kapitałowych. Minimalny kapitał akcyjny miałby wynosić 1 PLN, przy czym jego wysokość nie byłaby wskazywana w umowie spółki, a jedynie określana przez zarząd na podstawie sumy wartości wniesionych na pokrycie akcji wkładów.
Akcje byłyby obejmowane za wkłady pieniężne lub wkłady niepieniężne. Wkłady niepieniężne obejmowałyby (a) wkłady niepieniężne mające zdolność bilansową, których wniesienie zwiększałoby kwotę kapitału akcyjnego oraz (b) wkłady niepieniężne niemające zdolności bilansowej, w tym wkłady polegające na zobowiązaniu do świadczenia pracy i usług, które nie zasilają kapitału akcyjnego.
Akcje wyrażałyby prawa członkowskie w prostej spółce akcyjnej, a nie cząstkę kapitału akcyjnego.
W prostej spółce akcyjnej miałaby istnieć możliwość zwrotu wkładów po warunkiem, że nie doprowadzi do utraty przez nią zdolności do wykonywania wymagalnych zobowiązań pieniężnych w terminie sześciu miesięcy od takiej wypłaty.
Zdaniem projektodawcy, brak stałości kapitału akcyjnego i wartości nominalnej akcji pozwoliłyby uelastycznić strukturę majątkową spółki w porównaniu do stanu obowiązującego w obecnych spółkach kapitałowych.
Struktura organizacyjna
Projekt umożliwia wybór pomiędzy rozdzieleniem sfery zarządzania i nadzoru prostej spółki akcyjnej między zarząd i radę nadzorczą (model dualistyczny), a połączeniem tych sfer w jednym organie – radzie dyrektorów (model monistyczny).
Projektodawca dąży także do uregulowania podejmowania decyzji przez zgromadzenie akcjonariuszy w sposób odformalizowany i umożliwienia wykorzystania środków porozumiewania się na odległość.
Zobacz: Prosta spółka akcyjna
Środki ochrony wierzycieli
W celu ochrony wierzycieli prostej spółki akcyjnej, projektodawca planuje wprowadzić obowiązek tworzenia na pokrycie przyszłych strat kapitału zapasowego, na który przeznaczone miałoby być co najmniej 8% zysku za dany rok obrotowy, dopóki kapitał ten nie osiągnie co najmniej 5% sumy zobowiązań z zatwierdzonego sprawozdania finansowego za poprzedni rok obrotowy. Do wypłat na rzecz akcjonariuszy z kapitału zapasowego w części stanowiącej jego minimalną wysokość stosowano by przepisy o postępowaniu konwokacyjnym przy obniżeniu kapitału zakładowego w spółce akcyjnej.
Według projektodawcy, taki mechanizm zapewni skuteczniejszą ochronę wierzycieli niż tradycyjny kapitał zakładowy. Powyższe ograniczenie pozwala bowiem związać w spółce większe środki niż określony ustawowo kapitał zakładowy.
Likwidacja
Zakończenie działalności prostej spółki akcyjnej mogłoby nastąpić wskutek likwidacji uproszczonej. Polegałaby ona na podjęciu przez zgromadzenie akcjonariuszy uchwały o przejęciu całego majątku spółki przez jednego z akcjonariuszy z obowiązkiem zaspokojenia wierzycieli i pozostałych akcjonariuszy. Uchwała musiałaby zostać podjęta większością ¾ głosów oddanych w obecności akcjonariuszy reprezentujących co najmniej ½ ogólnej liczby akcji. Podjęcie takiej uchwały likwidatorzy zgłaszaliby do sądu i ogłaszali wzywając wierzycieli do zgłoszenia sprzeciwu. O ostatecznym przejęciu majątku spółki przez akcjonariusza przejmującego, decydowałby sąd rejestrowy.
Podsumowanie
Prosta spółka akcyjna stanowiłaby novum w polskim systemie prawa. Warto jednak pamiętać, że pomysł stworzenia bardziej elastycznej formy spółki kapitałowej, m.in. spółki z o. o. o udziałach bez sztywnej wartości nominalnej, wraca w dyskusji publicznej od dawna. Do tej pory nie udało się tych zmian wprowadzić w życie.
W obecnym projekcie wątpliwości wzbudza przede wszystkim skuteczność zabezpieczenia wierzycieli prostej spółki akcyjnej.
Projekt nowelizacji został on zarejestrowany w Rządowym Centrum Legislacji pod numerem wykazu: UD154. Prace legislacyjne można śledzić na portalu internetowym:
https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12311555/katalog/12507990#12507990
Autor: Katarzyna Białek, aplikant adwokacki w kancelarii GSW Legal Grabarek, Szalc i Wspólnicy sp. k.