Praktyka ta jest na tyle nagminna, że wypada wręcz zainteresować się charakterem prawnym takiego oświadczenia oraz ewentualnymi skutkami złożenia oświadczenia nieprawdziwego.
Ani kodeks spółek handlowych, ani ustawa o KRS nie stanowią o wymogu dołączenia takiego oświadczenia do wniosku o wpis zawierającego żądanie wpisu tych osób jako członków organów lub likwidatorów spółki. Należy więc podkreślić, że złożenie takiego oświadczenia i załączenie go do wniosku o wpis nie jest ani konieczne, ani potrzebne, a ono samo jest zupełnie bez znaczenia dla toku postępowania rejestrowego. A co w wypadku, jeżeli oświadczenie to będzie poświadczało nieprawdę, gdyż oświadczający był karany za przestępstwa wymienione w art. 18 § 2 k.s.h.? Należy wg mnie rozważyć kwestie ewentualnej odpowiedzialności karnej z dwóch przepisów znajdujących się w kodeksie karnym.
Porozmawiaj o tym na naszym FORUM!
Art. 233 § 6 k.k. w korespondencji z art. 233 § 1 k.k. należy odczytać jako zakaz składania fałszywych oświadczeń w postępowaniu sądowym lub postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy, jeżeli przepis ustawy przewiduje możliwość odebrania oświadczenia pod rygorem odpowiedzialności karnej. Brak jest podstaw do tego, aby oświadczający ponosił odpowiedzialność karną za naruszenie art. 233 § 6 k.k., gdyż żadna ustawa przewiduje wprost odpowiedzialności karnej za wystawienie takiego oświadczenia – co więcej, ustawa w ogóle nie przewiduje wymogu jego składania.
Art. 277 § 1 k.k. penalizuje natomiast poświadczanie nieprawdy co do okoliczności mającej znaczenie prawne w dokumencie wystawionym przez funkcjonariusza publicznego lub inną osobę uprawnioną do wystawienia dokumentu. Osoba ubiegająca się o wpis do KRS jako członek organu lub likwidator spółki kapitałowej nie jest funkcjonariuszem publicznym. Czy jest zaś „inną osobą uprawnioną do wystawienia dokumentu”? Należy udzielić na to pytanie odpowiedzi negatywnej. W doktrynie nie bez racji podkreśla się, że chodzi tu o uprawnienie do wystawania dokumentu na użytek publiczny z przeznaczeniem do dowodzenia okoliczności w nim wskazanych, bez potrzeby potwierdzenia ich innymi dowodami, korzystający z domniemania prawdziwości i obdarzony publicznym zaufaniem. Nie można zaś tych walorów przypisać tzw. oświadczeniu o niekaralności.
Zakaz pełnienia funkcji w spółkach kapitałowych
Konkludując, należy stwierdzić, że poświadczenie nieprawdy w tzw. oświadczeniu o niekaralności za przestępstwa określone w art. 18 § 2 k.s.h. i dołączenie go do wniosku o wpis skierowanego do sądu rejestrowego nie skutkuje odpowiedzialnością karną oświadczającego.