Ubezpieczenie OC dla członków zarządu zwane jest również D&O (ang. Directors and Officers).
Zakresem ochrony są objęte szkody wyrządzone spółce lub osobom trzecim związane z wykonywaniem przydzielonych zadań. Odpowiedzialność osoby sprawującej funkcje wykonawcze kształtowana jest w wymiarze cywilnoprawnym.
Przy czym sama podstawa odpowiedzialności może mieć zarówno charakter cywilnoprawny, np. błędnie zawarta umowa, jak również prawnokarny, np. wyzysk kontrahenta, a nawet karnoskarbowy, np. doprowadzenie do zaległości podatkowej z tytułu zobowiązań, których termin płatności upływał w czasie pełnienia funkcji.
Kto jest chroniony polisą OC?
Na rynku dostępne są oferty, które w zależności od wybranego wariantu ubezpieczenia, obejmują ochroną wszystkich byłych, obecnych i przyszłych członków zarządów, rady nadzorczej, dyrektorów zarządzających i wszystkich innych członków porównywalnych organów wykonawczych, przy czym muszą one zostać wskazane we wniosku o ubezpieczenie.
Ponadto ubezpieczeniem mogą być również objęci menadżerowie, pełnomocnicy o ogólnym zakresie umocowania, prokurenci.
Teoretycznie możliwe jest objęcie ubezpieczeniem nawet każdego pracownika spółki, ale musi być spełniony wymóg ponoszenia odpowiedzialności za jej działania, jakby był osobą zarządzającą. W praktyce trudno o taką sytuację.
Ubezpieczeniem OC członków zarządu, w zależności od zawartej polisy, mogą być także objęci bliscy członka zarządu lub innej osoby objętej ubezpieczeniem. Jest to szczególnie ważne w przypadku małżonków członków zarządu czy też spadkobierców.
Podsumowując, zakres osób objętych ochroną ubezpieczeniową OC członków zarządu spółek kapitałowych może być bardzo szeroki w zależności od przyjętego wariantu ubezpieczenia.
Ordynacja podatkowa 2013 – tekst ujednolicony
Ustawa o VAT 2013 – tekst ujednolicony
Nieobowiązkowe OC
Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej członków zarządu spółek kapitałowych nie jest zaliczane do grupy ubezpieczeń obowiązkowych.
Omawiane ubezpieczenie w zasadzie powinna wykupić każda spółka dla zabezpieczenia swoich interesów, a samo OC członków zarządu winno być traktowane jako uzupełnienie ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej spółki.
Kluczową kwestią przy decyzji o wyborze tej formy ubezpieczenia jest kapitał jakim dysponuje spółka oraz wysokość i ilość zobowiązań zawieranych w imieniu spółki przez jej przedstawicieli. Im większa spółka tym pilniejsza potrzeba zabezpieczenia przed błędnymi decyzjami członków organów wykonawczych.
Zakres ubezpieczenia
Ubezpieczyciel świadczy ochronę z tytułu nieprawidłowo podjętej decyzji od momentu zgłoszenia roszczenia przeciw ubezpieczonemu. Za zgłoszenie roszczenia uważa się także oświadczenie o potrąceniu wierzytelności.
Jeśli odszkodowanie z tytułu szkody związanej z odpowiedzialnością członków zarządu zostało wypłacone ubezpieczyciel zwróci odszkodowanie w kwocie odpowiadającej rzeczywistej wysokości szkody jednak pod warunkiem, że roszczenie mogło być dochodzone na drodze sądowej.
Ubezpieczeniem są objęte także koszty ochrony w postępowaniu sądowym. Z uwagi na objęcie ochroną byłych członków zarządu, ubezpieczenia działa również z mocą wsteczną, przy czym warunkiem jest, iż zdarzenie powodujące szkodę musi powstać w okresie ubezpieczenia.
Wyłączenie odpowiedzialności
Jak w każdej umowie ubezpieczenia, tak i w OC członków zarządu spółek kapitałowych, występują przesłanki wyłączające odpowiedzialność ubezpieczyciela za szkodę. W pierwszej kolejności należy wymienić umyślność przy podejmowaniu błędnych decyzji lub przy odstąpieniu od przepisów prawa.
Inną przesłanką egzoneracyjną (wyłączającą odpowiedzialność) jest wiedza osoby ubezpieczonej co do błędu przy danej czynności. Tym samym nie tylko umyślność może powodować wyłączenie odpowiedzialności ubezpieczyciela, lecz również rażące niedbalstwo.
Wśród popularnych wyłączeń w ubezpieczeniach OC członków zarządu wskazać należy również zgłoszenie szkody w ramach innej umowy ubezpieczenia czy też brak odpowiedzialności ubezpieczyciela z tytułu kar, grzywien sądowych i administracyjnych.
Podsumowując, ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej członków zarządu spółek kapitałowych stanowi uzupełnienie oferty ubezpieczeniowej dla spółek. Zawarcie takiej umowy pozwala spółce zabezpieczyć się przed szkodą związaną z nieodpowiednimi decyzjami osób odpowiedzialnych za jej funkcjonowanie.