Specyfika spółki osobowej
Wielu przedsiębiorców rozpoczynając działalność gospodarczą decyduje się na prowadzenie jej w formie spółki osobowej. Najprostszym i zarazem najczęstszym tworem w takim wypadku jest spółka jawna.
Należy pamiętać jednak o tym, że prowadząc działalność w takiej formie wspólnik ponosi również ryzyko niepowodzenia. Zgodnie z art. 22 ust. 2 Kodeksu spółek handlowych każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką. Odpowiedzialność ta jest zarazem solidarna (a więc istnieje obok odpowiedzialności spółki), jak i subsydiarna (co oznacza, że wspólnik może być pociągnięty do odpowiedzialności dopiero wtedy, gdy bezskuteczna okaże się egzekucja z majątku spółki).
Warto o tym pamiętać zwłaszcza przy prowadzeniu działalności gospodarczej obarczonej dużym ryzykiem. Odpowiedzialność ta nie ogranicza się bowiem jedynie do majątku, jak wspólnik „zainwestował” w spółkę. Odpowiedzialność ta dotyczy bowiem całego majątku wspólnika, a więc także do majątku objętego małżeńską wspólnością ustawową.
W tym przypadku, aby wierzyciel mógł przeprowadzić egzekucję z majątku wspólnego potrzebne będzie spełnienie określonych kryteriów.
Zobacz: Czy małżonek wspólnika odpowiada za długi spółki?
Jak temu przeciwdziałać?
Jednym ze sposobów uniknięcia ryzyka i zabezpieczenia współmałżonka wspólnika jest zawarcie małżeńskiej umowy majątkowej. Zgodnie z art. 47 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w ramach takiej umowy, zawartej w formie aktu notarialnego, małżonkowie mogą rozszerzyć lub ograniczyć wspólność ustawową.
W ramach majątkowego ustroju majątkowego małżonków powstają trzy majątki: majątki osobiste małżonków oraz majątek wspólny, do którego wchodzą składniki majątkowe pozyskane po zawarciu małżeństwa.
Dalej idącym rozwiązaniem jest ustanowienie w ramach takiej umowy rozdzielności majątkowej, na mocy której powstają dwa odrębne majątki osobiste współmałżonków, bez majątku wspólnego. W takiej sytuacji składniki majątkowe, które będą wchodzić w do majątku małżonka wspólnika nie będą podlegały egzekucji w ramach długów spółki.
Samo zawarcie takiej umowy jest jednak niewystarczające. Zgodnie z art. 47(1) Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego małżonek może powoływać się względem innych osób na umowę majątkową małżeńską, gdy jej zawarcie oraz rodzaj były tym osobom wiadome. W przypadku spółki taka informacja powinna być ujawniona w Krajowym Rejestrze Sądowym. Wzmianka o umowie majątkowej między małżonkami, która zostanie ujawniona w KRS, będzie cieszyć się domniemaniem powszechnej znajomości tej informacji, a małżonkowie będą mogli powołać się na nią względem wierzycieli spółki.
X jest wspólnikiem spółki jawnej, która zawarła umowę z Y. Przed zawarciem umowy Y zażądał od wspólników spółki jawnej pozyskania zgody współmałżonków na dokonanie tej czynności. W takiej sytuacji egzekucja z majątku wspólnika będzie mogła być skierowana do także do majątku wspólnego. W przypadku ustanowienia w drodze umowy małżeńskiej rozdzielności majątkowej takiej sytuacji nie będzie, gdyż nie ma wspólnego majątku.
Zobacz serwis: Spółki osobowe