Koncern to odrębne podmioty prawne, posiadające samodzielne struktury powiązane ze sobą umowami.
Holding to również odrębne podmioty powiązane zależnościami o charakterze kapitałowym lub personalnym a w istocie organizacyjnymi i decyzyjnymi.
Są to formy koncentracji kapitału i powiązań (dominacja i zależność).
Z podmiotem taki jak koncern, czy holding wiąże się szereg zagadnień dotyczących ich funkcjonowania w obrocie gospodarczym. Jednym z nich jest szeroko rozumiana kwestia informowania i ogłaszania.
Zawiadomienie o powstaniu stosunku dominacji
Rozpoczynając tę tematykę warto przywołać zasadę najistotniejszą, a mianowicie, że spółka dominująca ma obowiązek zawiadomić spółkę kapitałową zależną o powstaniu stosunku dominacji w terminie dwóch tygodni od dnia powstania tego stosunku, pod rygorem zawieszenia wykonywania prawa głosu z akcji albo udziałów spółki dominującej reprezentujących więcej niż 33% kapitału zakładowego spółki zależnej.
Warto przy tym zaznaczyć, że nabycie lub wykonywanie praw z akcji albo udziałów przez spółkę albo spółdzielnię zależną uważa się za nabycie albo wykonywanie praw przez spółkę dominującą.
Polecamy: Amortyzacja podatkowa
Jeżeli więc zostałaby podjęta uchwała zgromadzenia wspólników albo walnego zgromadzenia, z naruszeniem zasady informowania, uchwała taka będzie nieważna, chyba że spełniałaby ona wymogi kworum oraz większości głosów bez uwzględnienia głosów nieważnych.
Należy zwrócić uwagę jak surowe konsekwencje przewiduje prawodawcza w przypadku niezachowania wymogu informacji – nieważność uchwały.
Akcjonariusz też musi wiedzieć
Kolejnym przejawem zasady informowania jest to, że akcjonariusz, a także wspólnik, członek zarządu albo rady nadzorczej spółki kapitałowej może żądać, aby spółka handlowa, która jest wspólnikiem (akcjonariuszem) w tej spółce, udzieliła informacji, czy pozostaje ona w stosunku dominacji lub zależności wobec określonej spółki handlowej albo spółdzielni będącej wspólnikiem albo akcjonariuszem w tej samej spółce kapitałowej.
Uprawniony może żądać również ujawnienia liczby akcji lub głosów albo liczby udziałów lub głosów, jakie spółka handlowa posiada w spółce kapitałowej, o której mowa powyżej, w tym także jako zastawnik, użytkownik lub na podstawie porozumień z innymi osobami.
Jak widać, prawodawca dba o to, aby każdy wspólnik mógł swobodnie zaczerpnąć informacji na temat stosunków zależności pomiędzy spółkami.
Żądanie udzielenia takich informacji, jak również odpowiedzi powinny być złożone na piśmie. Odpowiedzi na pytania powinny być udzielone uprawnionemu oraz właściwej spółce kapitałowej w terminie dziesięciu dni od dnia otrzymania żądania.
Jeżeli żądanie udzielenia odpowiedzi doszło do adresata później niż na dwa tygodnie przed dniem, na który zwołano zgromadzenie wspólników albo walne zgromadzenie, bieg terminu do jej udzielenia rozpoczyna się w dniu następującym po dniu, w którym zakończyło się zgromadzenie wspólników albo walne zgromadzenie.
Należy przy tym pamiętać, że od dnia rozpoczęcia biegu terminu udzielenia odpowiedzi do dnia jej udzielenia zobowiązana do tego spółka handlowa nie może wykonywać praw z akcji albo udziałów w spółce kapitałowej, która jest wspólnikiem albo akcjonariuszem w tej spółce.
Wspólnik spółki akcyjnej A może żądać, aby spółka handlowa H, która jest wspólnikiem albo akcjonariuszem w tej spółce A, udzieliła informacji, czy pozostaje ona w stosunku dominacji lub zależności wobec określonej spółki handlowej albo spółdzielni S będącej wspólnikiem albo akcjonariuszem w tej samej spółce akcyjnej A.
Tworzy to tym samym swoisty krąg informacyjny, który z punktu widzenia bezpieczeństwa obrotu gospodarczego ma niezwykle istotne znaczenie.
Przepisy dotyczące udzielania informacji stosuje się odpowiednio w razie ustania stosunku zależności. Obowiązki określone w tych przepisach spoczywają na spółce, która przestała być spółką dominującą.
Warto również zaznaczyć, że owe przepisy nie naruszają przepisów odrębnych ustaw dotyczących obowiązku zawiadomienia o nabyciu akcji, udziałów lub o uzyskaniu pozycji dominującej w spółce handlowej albo spółdzielni.
Gdyby natomiast zaistniała sytuacja zbiegu przepisów, które nie mogą być stosowane łącznie, należy stosować przepisy tej ustawy, która przewiduje surowsze obowiązki lub sankcje. Zasada ta doskonale obrazuje jak istotną kwestią jest kwestia informacyjna w zakresie podmiotów powiązanych.
W przypadku zawarcia między spółką dominującą a spółką zależną umowy przewidującej zarządzanie spółką zależną lub przekazywanie zysku przez taką spółkę, złożeniu do akt rejestrowych spółki zależnej podlega wyciąg z umowy zawierający postanowienia, które określają:
- zakres odpowiedzialności spółki dominującej za szkodę wyrządzoną spółce zależnej z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy oraz
- zakres odpowiedzialności spółki dominującej za zobowiązania spółki zależnej wobec jej wierzycieli.
Ujawnieniu podlega także okoliczność, że umowa nie reguluje lub wyłącza odpowiedzialność spółki dominującej. Obowiązek ogłoszenia o tym ma na celu zabezpieczenie obrotu gospodarczego.
Polecamy: Faktura VAT od A do Z
Zgłoszenia do sądu rejestrowego tych okoliczności zobowiązany jest dokonać zarząd spółki dominującej lub spółki zależnej albo wspólnik prowadzący sprawy spółki dominującej lub spółki zależnej.
Tutaj również przewidziana jest bardzo surowa sankcja w razie niezgłoszenia okoliczności wymagających ujawnienia.
Otóż niezgłoszenie w terminie trzech tygodni od dnia zawarcia umowy tych informacji powoduje nieważność postanowień ograniczających lub wyłączających odpowiedzialność spółki dominującej wobec spółki zależnej lub jej wierzycieli. Po raz kolejny więc można obserwować, że prawodawcy bardzo zależy na prawidłowym przepływie informacji.
Podstawa prawna: art. 7 ustawy z 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych