Warto na początku zwrócić uwagę, że Kodeks spółek handlowych (dalej „ksh”) nie zawiera przepisu, który formułowałby wprost definicję spółki akcyjnej. Mimo to, spółka akcyjna jest powszechnie uznawana za najbardziej czystą postać spółki kapitałowej. Z tego też względu, regulacje dotyczące tej spółki zawarte w ksh, odnoszą się przede wszystkim do majątku spółki, a nie do jej wspólników - akcjonariuszy.
Obowiązki założycieli
Zgodnie z przepisami ksh spółkę akcyjną może zawiązać jedna albo więcej osób. Jednakże spółka akcyjna nie może być zawiązana wyłącznie przez jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością (tj. taką, która ma tylko jednego wspólnika). Zawiązanie spółki poprzedzone jest porozumieniem założycieli spółki, wyrażonym podpisaniem statutu.
Od założycieli spółki, którymi są osoby podpisujące statut, należy odróżnić jej akcjonariuszy, czyli osoby, które objęły akcje spółki akcyjnej. Akcjonariusze są zobowiązani jedynie do świadczeń określonych w statucie i nie odpowiadają za zobowiązania spółki.
Statut spółki
Należy pamiętać, że statut spółki akcyjnej powinien być sporządzony w formie aktu notarialnego i powinien określać m. in. takie elementy jak: przedmiot działalności spółki, czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony, wysokość kapitału zakładowego, wartość nominalną akcji i ich liczbę, czy firmę i siedzibę spółki.
Firma spółki
Firma spółki może być obrana dowolnie, ale powinna zawierać dodatkowe oznaczenie „spółka akcyjna”. Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu „S. A.”.
Powstanie spółki akcyjnej
Do powstania spółki akcyjnej wymaga się: zawiązania spółki (zawiązanie następuje z chwilą objęcia wszystkich akcji), w tym podpisania statutu przez założycieli, wniesienia przez akcjonariuszy wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowego, ustanowienia zarządu i rady nadzorczej oraz wpisu do rejestru. W tym miejscu warto przypomnieć, że kapitał zakładowy spółki powinien wynosić co najmniej 100 000 złotych, a wartość nominalna akcji nie może być niższa niż 1 grosz.
Porównaj: Pojęcie spółki akcyjnej w organizacji
Akcje
Kapitał zakładowy spółki akcyjnej dzieli się na akcje o równej wartości nominalnej. Dokument akcji powinien być sporządzony na piśmie i zawierać następujące dane: firmę, siedzibę i adres spółki, oznaczenie sądu rejestrowego i numer, pod którym spółka jest wpisana do rejestru, datę zarejestrowania spółki i wystawienia akcji, wartość nominalną, serię i numer, rodzaj danej akcji i uprawnienia szczególne z akcji, wysokość dokonanej wpłaty w przypadku akcji imiennych, ograniczenia co do rozporządzania akcją, oraz postanowienia statutu o związanych z akcją obowiązkach wobec spółki. Ponadto, dokument akcji powinien być opatrzony pieczęcią spółki oraz podpisem zarządu.
Brak danych dotyczących firmy, siedziby i adresu spółki, oznaczenia sądu rejestrowego i numeru, pod którym spółka jest wpisana do rejestru, wartości nominalnej, serii i numeru, rodzaju danej akcji i uprawnień szczególnych z akcji, a także pieczęci spółki oraz podpisu zarządu powoduje nieważność dokumentu akcji.
Obowiązek akcjonariusza
Akcjonariusz obowiązany jest do wniesienia pełnego wkładu na akcje. Wpłaty powinny być dokonane równomiernie na wszystkie akcje, bezpośrednio lub za pośrednictwem firmy inwestycyjnej, na rachunek spółki prowadzony przez bank na terytorium Unii Europejskiej lub państwa będącego stroną umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym.
Barbara Jureczek i Aneta Wrona