Wprowadzenie do umowy zapisu o dopuszczalności przeniesienia udziału jest konieczne.
Spółka jawna jest, obok spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, najpopularniejszą formą prowadzenia działalności gospodarczej. Wynika to m.in. z faktu, że stosunkowo łatwo jest założyć taką spółkę (wystarczy forma pisemna, nie potrzeba notariusza, nie ma kapitału zakładowego). W spółce jawnej jako spółce osobowej szczególnego znaczenia nabierają osoby wspólników. Mimo wszystko zmiany osobowe w takiej spółce są dopuszczalne. Trzeba jednak pamiętać, aby stosowny zapis zezwalający na to znalazł się w umowie spółki - czy to od razu (na etapie sporządzania umowy i powstawania spółki), czy też w drodze późniejszej zmiany umowy spółki. Zgodnie bowiem kodeksem spółek handlowych ogół praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej może być przeniesiony na inną osobę tylko wówczas, gdy umowa spółki tak stanowi (art. 10 § 1 k.s.h.). Trzeba też pamiętać, że taki transfer może nastąpić tylko po uzyskaniu pisemnej zgody wszystkich pozostałych wspólników (chyba że umowa spółki stanowi inaczej - art. 10 § 2 k.s.h.). A więc w przypadku opisanym w pytaniu do przeniesienia udziału na syna potrzebna też będzie zgoda żony, chyba że umowa wyłączy obowiązek jej uzyskania.
Jak wskazał Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 26 października 2006 (sygn. akt VI ACa 394/06, OSA 2008/8/26): skoro przepisy k.s.h. uzależniają przeniesienie „udziału spółkowego” w spółce osobowej na innego wspólnika lub osobę trzecią od spełnienia dwóch przesłanek przewidzianych w art. 10 § 1 i 2 k.s.h., to brak w umowie spółki postanowienia zezwalającego na przeniesienie „udziału spółkowego” powoduje bezwzględną nieważność czynności prawnej dokonanej z naruszeniem tego przepisu (art. 58 k.c.).
Maciej Murek
PODSTAWA PRAWNA
• art. 10 § 1 i 2 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz.U. nr 94, poz. 1037 z późn. zm.).