Umowy pożyczki zawierane przez zależne spółki kapitałowe
Po nowelizacji zawarcie przez zależną spółkę kapitałową umowy pożyczki, poręczenia lub innej podobnej z członkiem zarządu, prokurentem lub likwidatorem spółki dominującej wymaga zgody zgromadzenia wspólników albo walnego zgromadzenia spółki dominującej (znowelizowany art. 15 § 2 k.s.h.). W przypadku nieuzyskania tej zgody czynność prawna będzie nieważna. Zgoda może być wyrażona albo przed zawarciem umowy, albo w terminie dwóch miesięcy po złożeniu oświadczenia przez spółkę. Celem tej zmiany jest zapobieżenie wykorzystywaniu stosunku zależności między spółkami dla czerpania bezpodstawnych korzyści przez funkcjonariuszy spółki dominującej.
Badanie aportów do spółek akcyjnych
Od 5 października 2008 r. zarząd spółki akcyjnej będzie mógł odstąpić od badania przez biegłego rewidenta aportów, takich jak:
1) zbywalne papiery wartościowe lub instrumenty rynku pieniężnego, jeżeli ich wartość jest ustalana według średniej ceny ważonej, po której były przedmiotem obrotu na rynku regulowanym w okresie sześciu miesięcy poprzedzających dzień wniesienia wkładu,
2) aktywa inne niż wymienione w pkt 1, jeżeli biegły rewident wydał opinię na temat ich wartości godziwej, ustalonej na dzień przypadający nie wcześniej niż sześć miesięcy przed dniem wniesienia wkładu,
3) aktywa inne niż wymienione w pkt 1, jeżeli ich wartość godziwa wynika ze sprawozdania finansowego za poprzedni rok obrotowy, zbadanego przez biegłego rewidenta na zasadach przewidzianych w ustawie o rachunkowości dla badania rocznych sprawozdań finansowych i skonsolidowanych sprawozdań finansowych (dodany przez nowelizację art. 3121 k.s.h.).
Zarząd podda jednak badaniu biegłego rewidenta wycenę wkładów niepieniężnych, jeżeli:
• wystąpiły nadzwyczajne okoliczności, które wpłynęły na cenę zbywalnych papierów wartościowych lub instrumentów rynku pieniężnego w chwili ich wniesienia, w szczególności związane z utratą płynności obrotu na rynku regulowanym,
• wystąpiły nowe okoliczności, które mogły istotnie wpłynąć na wartość godziwą wkładów w chwili ich wniesienia.
Umożliwienie wnoszenia aportów bez konieczności kontroli ich wyceny przez biegłych rewidentów:
a) upraszcza i przyspiesza procedurę wnoszenia aportów, a w konsekwencji tworzenia spółki akcyjnej lub podwyższania kapitału zakładowego spółki akcyjnej, i
b) zmniejsza koszty tworzenia spółek akcyjnych i podwyższania ich kapitału akcyjnego.
Finansowanie nabycia akcji własnych przez spółki akcyjne
Po wejściu w życie nowelizacji spółka akcyjna będzie mogła finansować w niektórych przypadkach nabycie lub objęcie akcji emitowanych przez tę spółkę. Warunki, od których spełnienia uzależnione jest finansowanie nabycia własnych akcji, przedstawiamy w tabeli 1.
Łączna wartość nominalna nabytych własnych akcji nie może przekraczać 20% kapitału zakładowego spółki. W limicie tym należy uwzględnić wartość nominalną pozostałych akcji własnych, które nie zostały przez spółkę zbyte.
Zgodnie z uzasadnieniem nowelizacji większa elastyczność w zakresie nabywania własnych akcji ma ułatwić:
a) likwidowanie bieżących nadwyżek pieniężnych spółek,
b) wdrażanie programów motywacyjnych dla osób kluczowych dla działalności spółek (tzw. opcje menedżerskie i pracownicze), które nabierają coraz większego znaczenia także w praktyce polskich spółek jako dodatkowy instrument wynagradzania i wiązania kluczowych menedżerów i pracowników ze spółką,
c) elastyczne i szybkie reagowanie na zmieniającą się sytuację na rynku kapitałowym wpływającą na cenę akcji spółek. W razie zaburzenia równowagi między popytem i podażą spółki dzięki nabywaniu własnych akcji mogą przyczyniać się do stabilizacji kursu giełdowego akcji w okresie nierównowagi, zapobiegając lub ograniczając w ten sposób nieuzasadnione ekonomiczną sytuacją finansową spółki wahania kursów akcji o charakterze spekulacyjnym.
Źródło: uzasadnienie do projektu ustawy.
Tabela 1.
Warunki, na jakich spółka akcyjna może finansować nabycie własnych akcji (art. 345 k.s.h.)
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Tabela 2.
Zabezpieczenie roszczeń wierzycieli spółek akcyjnych (art. 456 k.s.h.)
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Roszczenia wierzycieli w przypadku obniżenia kapitału spółki akcyjnej
Znowelizowany art. 456 § 2 k.s.h. przyjmuje nowy standard ochrony roszczeń wierzycieli. Dotychczas wierzyciele uzyskiwali zaspokojenie lub zabezpieczenie swoich roszczeń, zgłaszając jedynie sprzeciw w sprawie obniżenia kapitału spółki. Po nowelizacji wierzyciele będą mogli żądać zabezpieczenia roszczeń niewymagalnych tylko wtedy, gdy:
1) będzie istniało zagrożenie zaspokojenia roszczenia w następstwie obniżenia kapitału oraz
2) brak będzie stosownych zabezpieczeń wierzytelności.
Zabezpieczenie roszczeń wierzycieli spółek akcyjnych przedstawiamy w tabeli 2.
• ustawa z 13 czerwca 2008 r. o zmianie ustawy - Kodeks spółek handlowych - Dz.U. Nr 118, poz. 747
Sławomir Biliński
konsultant podatkowy