Ustawa o VAT wskazuje na różne konsekwencje umowy leasingu transgranicznego w zależności od charakteru danej umowy leasingu. Z uwagi na powyższe, wśród umów leasingu transgranicznego należy wyróżnić:
- umowę leasingu finansowego,
- umowę leasingu operacyjnego.
Międzypaństwowy leasing operacyjny
Umowa leasingu operacyjnego – i to bez względu na to czy jest to leasing międzypaństwowy czy krajowy – jest (dla potrzeb ustawy o VAT) traktowana jak umowa podobna do umowy najmu. Zgodnie zatem z przepisami o VAT umowa leasingu operacyjnego to usługa. Z kolei, opodatkowanie VAT odpłatnego świadczenia usług wynika z treści art. 5 ustawy o VAT.
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega między innymi odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Z przytoczonego przepisu wynika jedna, bardzo istotna reguła. Ta mianowicie, że usługa podlega opodatkowaniu polskim podatkiem od towarów i usług, jeżeli tylko została uznana za wykonaną na terytorium kraju (Polski). Innymi słowy, te usługi, które nie zostały wyświadczone na terytorium kraju, nie podlega opodatkowaniu polskim VAT.
Skoro tak jest w istocie rzeczy, to także w przypadku usługi transgranicznego leasingu operacyjnego należy określić miejsce, w którym usługa ta została wykonana (wyświadczona). W tym celu polski ustawodawca (za stosowną dyrektywą wspólnotową) wprowadził do ustawy o VAT przepisy dotyczące tzw. miejsca świadczenia, które – odpowiednio stosowane – pozwalają na wskazanie danego państwa członkowskiego jako posiadającego jurysdykcję podatkową w przypadku danej usługi.
Polecamy: Spłata rat leasingowych w walucie obcej
Od dnia 1 stycznia 2010 roku istotnej zmianie uległy przepisy ustawy o VAT w zakresie miejsca świadczenia usług (także usług międzypaństwowego leasingu operacyjnego).
Analizując przepisy ustawy o VAT należy stwierdzić, że ustawa o VAT – w zakresie ustalania miejsca świadczenia usług – wprowadza dwie zasady ogólne. Pierwsza z nich dotyczy świadczenia usług na rzecz podatników, a druga ma zastosowanie do świadczenia usług na rzecz podmiotów niebędących podatnikami.
Zgodnie z zasadą ogólną numer 1, miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę lub stałe miejsce zamieszkania. W przypadku gdy usługi są świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności podatnika, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba lub stałe miejsce zamieszkania, miejscem świadczenia tych usług jest to stałe miejsce prowadzenia działalności.
Z kolei, w przypadku gdy usługobiorca nie posiada siedziby, stałego miejsca zamieszkania lub stałego miejsca prowadzenia działalności, miejscem świadczenia usług jest miejsce, w którym zwykle prowadzi on działalność lub w którym ma on miejsce zwykłego pobytu.
Zasada ogólna numer 2 stanowi, iż miejscem świadczenia usług na rzecz podmiotów niebędących podatnikami jest miejsce, w którym usługodawca posiada siedzibę lub stałe miejsce zamieszkania.
W przypadku gdy usługi są świadczone ze stałego miejsca prowadzenia działalności usługodawcy znajdującego się w innym miejscu niż jego siedziba lub stałe miejsce zamieszkania, miejscem świadczenia tych usług jest to stałe miejsce prowadzenia działalności.
Z kolei, w przypadku gdy usługodawca nie posiada siedziby, stałego miejsca zamieszkania lub stałego miejsca prowadzenia działalności, miejscem świadczenia usług jest miejsce, w którym zwykle prowadzi on działalność lub w którym ma on miejsce zwykłego pobytu.
Obok zasad ogólnych, ustawa o VAT (za dyrektywą wspólnotową) wprowadza wyjątki. Jednym z nich jest ustalenie miejsca świadczenia usług krótkoterminowego wynajmu środków transportu Zgodnie z ustawą o VAT, miejscem świadczenia usługi krótkoterminowego wynajmu środków transportu jest miejsce, w którym te środki transportu są faktycznie oddawane do dyspozycji usługobiorcy.
Polecamy: Opłata za usunięcie pojazdu 2012
Odnosząc powyższe do usługi transgranicznego leasingu operacyjnego należy stwierdzić, iż miejscem jej świadczenia będzie:
- Albo miejsce faktycznego oddania do dyspozycji usługobiorcy (leasingobiorcy) danego środka transportu (w przypadku, gdy dany leasing będzie spełniał wymogi wynajmu krótkoterminowego, przez który rozumie się ciągłe posiadanie środka transportu lub korzystanie z niego przez okres nieprzekraczający 30 dni, a w przypadku jednostek pływających – przez okres nieprzekraczający 90 dni);
- Albo miejsce siedziby lub stałego zamieszkania usługobiorcy (leasingobiorcy), z zastrzeżeniem art. 28b ust. 2 – 4 ustawy o VAT, oraz w przypadku, gdy dany międzypaństwowy leasing operacyjny nie spełni warunków wynajmu krótkoterminowego;
- Albo miejsce siedziby lub stałego zamieszkania usługodawcy (leasingodawcy) z zastrzeżeniem art. 28c ust. 2 – 3 ustawy o VAT, oraz w przypadku, gdy usługobiorcą (leasingobiorcą) nie jest podatnik, a dany międzypaństwowy leasing operacyjny nie spełni warunków wynajmu krótkoterminowego.
Z uwagi na powyższe, zalecam wyjątkową ostrożność w przypadku rozpoznawania miejsca świadczenia przy umowach międzypaństwowego leasingu operacyjnego.
Międzypaństwowy leasing finansowy
Transgraniczny leasing finansowy, a więc taki, który odbywa się pomiędzy podmiotami z dwóch różnych państw członkowskich oraz, w którym przewidziano tzw. opcję wykupu jest traktowany przez ustawodawcę podatkowego jako wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium RP pod warunkiem, że spełnione zostały wymogi szczegółowe rozpoznania WNT określone w ustawie o VAT.
Jednym z tych szczegółowych wymogów jest konieczność, aby odpisów amortyzacyjnych – zgodnie z przepisami o podatku dochodowym – dokonywał korzystający (leasingobiorca). Kolejny z warunków dotyczy rejestracji obu stron transakcji do VAT-UE (z zastrzeżeniem przepisów o tzw. nowych środkach transportu) oraz konieczności posługiwania się przez oba podmioty ważnymi numerami VAT-UE.
Polecamy: Podatek od środków transportowych 2012
Obowiązek podatkowy z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia samochodu osobowego powstaje z dniem wystawienia faktury przez zagranicznego finansującego, nie później jednak niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokona on dostawy towaru będącego przedmiotem leasingu.
Innymi słowy, jeżeli podmiot zagraniczny (np. Włoch) wystawi Polakowi fakturę przed 15. dniem miesiąca następującego po miesiącu dostawy, to obowiązek podatkowy w WNT (dla Polaka) powstanie z chwilą wystawienia tej faktury przez Włocha. Jeżeli jednak Włoch tej faktury nie wystawi lub wystawi ją po ww. terminie, to obowiązek podatkowy w WNT powstanie u Polaka 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu dostawy.
Obowiązek podatkowy powstanie w sposób jednorazowy od całości kwoty wykazanej na fakturze wystawionej przez danego finansującego, mimo iż same raty będą przez podmiot polski (korzystającego) płacone przez pewien czas.
Część odsetkową płatności z tytułu leasingu finansowego towarów należy uwzględnić bezpośrednio w podstawie opodatkowania z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towaru. Co więcej, dokonując wewnątrzwspólnotowego nabycia towaru, polski podatnik wystawia fakturę wewnętrzną, nalicza w niej VAT w odpowiedniej stawce, a następnie dokonuje rozliczenia tej transakcji (VAT-7 po stronie zarówno VAT należnego, jak
i naliczonego).
Odliczenie VAT naliczonego nie jest jednak tak oczywiste i należy tu pamiętać o ograniczeniu przy odliczaniu VAT od samochodów uznanych przez ustawodawcę podatkowego za samochody osobowe w rozumieniu ustawy o VAT (60% kwoty podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów - nie więcej jednak niż 6.000,00 PLN).