Otóż niektórzy starają się unikać sporów sądowych, nawet za cenę daleko idących ustępstw, inni zaś traktują drogę sądową jako normalny sposób rozstrzygania sporów, a czasami nawet jako sposób unikania płacenia swoich zobowiązań w terminach wynikających z zawartych umów.
W opracowaniu tym zostaną wskazane poszczególne etapy dochodzenia przez przedsiębiorców swoich praw w postępowaniu sądowym, ze szczególnym uwzględnieniem zmian, które zaczęły obowiązywać w dniu 3 maja 2012 r.
Tryb dochodzenia roszczeń cywilnych między przedsiębiorcami określa Kodeks postępowania cywilnego (k.p.c.). Obowiązujący w Polsce k.p.c. ma już niemal 50 lat (wszedł w życie 1 stycznia 1965 r.), jednak to nie wiek jest słabością tej krytykowanej przez wielu regulacji prawnej. Jej słabością jest brak spójności, liczne niejasności i nadmierna kazuistyka będące skutkiem niemal 150 nowelizacji, z których tylko część to nowelizacje ściśle związane ze zmianą przepisów k.p.c., a pozostała większość była wprowadzana przy okazji zmian zupełnie innych, czasem bardzo słabo powiązanych z k.p.c., przepisów. Nowelizacja k.p.c. dokonana mocą ustawy z 16 września 2011 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Ustawa/Nowelizacja), która weszła w życie 3 maja 2012 r., przewiduje nowe rozwiązania wielu istotnych zagadnień oraz usuwa usterki w powszechnie krytykowanych zapisach.
Sprawdź nowe zasady skutecznego dochodzenia należności od dłużników >>
ZANIM ZOSTANIE ZŁOŻONY POZEW
Przedsiębiorca planujący złożenie pozwu przeciwko swojemu kontrahentowi powinien rozstrzygnąć kilka kwestii, z których każda z osobna może mieć decydujący wpływ na skuteczność dochodzenia roszczeń. Nie da się w sposób uniwersalny przewidzieć wszystkich istotnych dla danego postępowania zagadnień, niemniej jednak zanim wejdziemy na drogę sądową, warto odpowiedzieć sobie na następujące pytania:
| ZAGADNIENIE | UWAGI |
| Prawo jakiego państwa jest właściwe? | W przypadku gdy strony danej umowy pochodzą z różnych państw, koniecznie przed wniesieniem sprawy do sądu należy ustalić, którego państwa prawo jest właściwe dla tej umowy. Może się okazać, że prawem właściwym jest np. prawo włoskie, a nie polskie, co ma wpływ między innymi na okresy przedawnienia roszczeń, wysokość odsetek ustawowych za opóźnienie itp. Jeżeli umowa milczy na temat wyboru prawa właściwego dla danej umowy, a spór dotyczy firm z państw UE, rozwiązania należy szukać w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 593/2008 w sprawie prawa właściwego dla zobowiązań umownych. |
| W jakim kraju będzie się toczył proces? | W przypadku gdy strony danej umowy pochodzą z różnych państw, koniecznie przed wniesieniem sprawy do sądu należy ustalić, w którym kraju powinno toczyć się postępowanie. Może się okazać, że prawo właściwe dla umowy to np. prawo włoskie, gdy tymczasem sądem właściwym do rozpoznania sprawy jest sąd polski. Jeżeli umowa milczy na temat wyboru sądu właściwego dla danej umowy, a spór dotyczy firm z państw UE, rozwiązania należy szukać w rozporządzeniu Rady (WE) nr 44/2001 z 22 grudnia 2000 roku w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych i ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych (tzw. Bruksela I). |
| A może sąd polubowny? | W przypadku gdy umowa zawiera zapis na sąd polubowny, sprawy nie można kierować do sądu powszechnego, gdyż wówczas strona pozwana podniesie zarzut wyboru sądu polubownego jako właściwego do rozpoznania sprawy i sąd będzie musiał oddalić pozew. W takim wypadku sąd obciąży stronę składającą pozew np. kosztami pełnomocnika pozwanego, tak jakby powód przegrał całą sprawę. |
| Czy roszczenie jest dobrze udokumentowane? | Analizę posiadanej dokumentacji potwierdzającej zasadność roszczenia należy przeprowadzić bardzo krytycznie w myśl zasady, która niestety dość często się sprawdza: „postępowanie wygrywa ten, kto dysponuje lepszą dokumentacją, a nie ten kto ma rację”. |
| Czy dochodzone roszczenie nie jest przedawnione? | W przypadku gdy do danej umowy stosuje się przepisy polskie, konieczna jest analiza, czy roszczenie, które będzie dochodzone w sądzie, nie jest już przedawnione. Zasadą ogólną obowiązującą w relacjach B2B jest 3-letni okres przedawnienia roszczeń, przy czym okres ten jest skrócony do dwóch lat w przypadku roszczeń sprzedawcy o zapłatę ceny. Istnieje szereg szczegółowych przepisów definiujących okres przedawnienia różnego rodzaju roszczeń. Terminy przedawnienia roszczeń sprawdzisz w archiwum Mk na www.mk.infor.pl w dodatku „Temat na czasie” - Mk nr 16/2007. |
| Który sąd i w jakim mieście będzie rozpoznawał sprawę? | Wybór sądu właściwego do rozpoznania danej sprawy omówiony zostanie szczegółowo w dalszej części opracowania. |
| Jakie będą koszty postępowania? | W większości spraw (wszystkie sprawy o zapłatę ceny/wynagrodzenia) wysokość opłaty sądowej liczona jest jako procent dochodzonej kwoty. Zasadą jest 5% opłata wnoszona przy rozpoczęciu postępowania, przy czym w przypadku uzyskania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym opłata sądowa płacona przez powoda jest zredukowana do 1/4 z 5%. |
Więcej w Monitorze Księgowego - Zamów prenumeratę >>