Przedsiębiorcy zatrudniający osoby na umowy cywilnoprawne wybierają najczęściej umowy zlecenia lub umowy o dzieło. Umowa zlecenia polega na wykonywaniu wskazanych przez zleceniodawcę czynności, które niekoniecznie muszą przynieść określony skutek (art. 734 § 1 Kodeksu cywilnego). Umowa o dzieło jest natomiast umową rezultatu, co oznacza, że praca wykonawcy musi prowadzić do osiągnięcia konkretnego materialnego lub niematerialnego efektu (art. 627 Kodeksu cywilnego), np. stworzenie programu komputerowego, utworu muzycznego itp. W tym przypadku wynagrodzenie jest wypłacane za rezultat pracy, a nie za działania wykonawcy.
PRZYKŁAD
Przedsiębiorca zatrudnił osobę na podstawie umowy od dzieło. Jego praca ma polegać na obsłudze informatycznej oddziału spółki przez 1 miesiąc. W takim przypadku zawarcie umowy o dzieło będzie nieprawidłowe. Jeżeli przedsiębiorca chce zatrudnić do takiej pracy osobę na umowę cywilnoprawną, powinien wybrać umowę zlecenia.
Ograniczenia w zawieraniu umów cywilnoprawnych
Pracodawca, który rozważa zatrudnienie osób na umowy cywilnoprawne, musi pamiętać, że zawarcie takiej umowy nie jest dopuszczalne, jeżeli wykonywana praca spełnia warunki właściwe dla stosunku pracy. W takim przypadku należy bezwzględnie zawrzeć z pracownikiem umowę o pracę. Pracodawca nie może też zastąpić umowy o pracę umową cywilnoprawną (art. 22 § 12 Kodeksu pracy).
Elementy decydujące o tym, że mamy do czynienia z umową o pracę, a nie z umową cywilnoprawną, to:
• stałe miejsce pracy,
• stałe godziny pracy,
• wykonywanie pracy w podporządkowaniu,
• osobiste świadczenie pracy,
• wykonywanie pracy za wynagrodzeniem.
Jeżeli te warunki są spełnione, to nie można zatrudnić danej osoby na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło.
PRZYKŁAD
Przedsiębiorca zatrudnił osobę na podstawie umowy zlecenia do wykonywania prac w magazynie. Praca polega na tym, że zleceniodawca jest wzywany do rozładunku i załadunku towarów, a tym samym nie ma stałych godzin pracy. Zgodnie z umową, zleceniobiorca może wyznaczyć inną osobę (zaakceptowaną przez zleceniodawcę) do wykonywania pracy, jeżeli sam nie będzie mógł jej wykonać. Taki charakter pracy pozwala na zatrudnienie magazyniera na umowę zlecenia.
Mniejsze prawa dla zatrudnionych na umowy cywilnoprawne
Osoby zatrudnione na umowy cywilnoprawne podlegają przepisom Kodeksu cywilnego, a nie Kodeksu pracy. Oznacza to, że osoby pracujące na umowy cywilnoprawne nie mają takich uprawnień jak pracownicy.
Więcej w Monitorze Prawa Pracy i Ubezpieczeń - Zamów prenumeratę >>