To najważniejsze zmiany, jakie uchwalił Sejm 24 września br. Jest to pierwsza ustawa zmieniająca VAT od 1 stycznia 2011 r.
Najważniejsza zmiana wprowadzona tą ustawą to dostosowanie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług wykorzystujących odwołania do klasyfikacji statystycznej (obecnie jest to PKWiU z 1997 r.) do klasyfikacji obecnie obowiązującej w statystyce (z 2008 r.).
PKWiU z 2008 r.
Obecnie w ustawie o VAT towary i usługi w obrocie krajowym co do zasady są identyfikowane z wykorzystaniem klasyfikacji statystycznych (z wyjątkami). W tym celu w obrocie krajowym wykorzystywana jest nieobowiązująca już na potrzeby statystyczne Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług z 1997 r. W statystyce, ewidencji i dokumentacji oraz rachunkowości od 1 stycznia 2009 r. stosowana jest PKWiU z 2008 r.
Istotą zmian, jak podkreśla w uzasadnieniu do projektu MF, jest „przełożenie” (przetłumaczenie) obowiązujących załączników (z wyjątkiem załącznika nr 4, w odniesieniu do którego rezygnuje się z wykorzystania klasyfikacji) i przepisów w ustawie z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, w których zastosowano nomenklaturę i odwołania do klasyfikacji PKWiU z 1997 r., na symbole i nazwy stosowane w PKWiU z 2008. r., tak aby ich zakres co do zasady nie uległ zmianie. W tym celu zarządzeniem wewnętrznym nr 16 Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z 29 października 2008 r. został powołany Zespół do spraw zastosowania i przepracowania roboczych tabel podatkowych na układ Klasyfikacji PKWiU 2008, który przygotował „przełożenie”. Zdaniem Ministerstwa Finansów ta zmiana nie powinna zasadniczo wpłynąć na stosowane dotychczas preferencje.
Zmiana ta pozwoli podatnikom VAT na prowadzenie jednolitych zasad ewidencji zarówno na potrzeby podatku od towarów i usług, jak i w dokumentacji statystycznej. To jednak nie koniec zmian w zakresie stawek VAT. Ministerstwo Finansów przygotowało projekt, który przewiduje podwyższenie stawek VAT od 1 stycznia 2011 r. (pisaliśmy o tym w numerze 19 „Biuletynu VAT”).
Nowa ustawa wprowadza zasadę, że przy identyfikacji towarów oraz określaniu zakresu świadczonych usług będą stosowane klasyfikacje statystyczne, jeżeli przepisy o podatku od towarów i usług w tym zakresie będą powoływać symbole statystyczne. Nie oznacza to odejścia od PKWiU przy określaniu stawek VAT. Nadal określając wykaz towarów i usług opodatkowanych obniżonymi stawkami oraz wykaz podatników korzystających ze zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania na kasie rejestrującej, ustawodawca posługuje się PKWiU.
Nowe przepisy utrzymują zasadę, zgodnie z którą zmiany w obowiązujących w dniu ogłoszenia ustawy zmieniającej klasyfikacjach statystycznych wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej oraz w kluczach powiązań między tymi klasyfikacjami, wprowadzone po tym dniu, nie powodują zmian w opodatkowaniu podatkiem, jeżeli nie zostały określone w ustawie.
Zasada ta ma na celu niejako „zamrożenie” dla celów poboru podatku od towarów i usług klasyfikacji statystycznych obowiązujących w dniu ogłoszenia tej ustawy. Sposób opodatkowania danego towaru lub usługi musi wynikać z przepisów podatkowych.
Zwolnienia z VAT
Ustawa zmieniająca likwiduje załącznik nr 4 do obecnej ustawy, zawierający wykaz usług zwolnionych z VAT. Nie oznacza to likwidacji zwolnień dla wybranych usług. Wykaz usług zwolnionych z VAT zostanie przeniesiony z załącznika do treści ustawy o VAT. Przy określaniu zakresu zwolnień, które dotychczas były ujęte w załączniku nr 4, odstąpiono od ich identyfikacji za pomocą klasyfikacji statystycznych, określając ich zakres z wykorzystaniem treści zapisów prawa unijnego i krajowego oraz orzecznictwa sądów.
Zdaniem Ministerstwa Finansów w odniesieniu do usług zmiany w klasyfikacji statystycznej nie pozwoliły na takie „przełożenie” przepisów wykorzystujących te klasyfikacje, aby było pewne, że zakres zwolnień, określony w załączniku nr 4 do ustawy, jest zgodny z przepisami dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej.
Określanie zakresu zwolnień na podstawie PKWiU często było uznawane przez sądy za niezgodne z dyrektywą UE. Jak podkreśliło Ministerstwo Finansów, oparcie przepisów dotyczących zwolnienia usług od podatku na opisach tych usług zawartych w ww. dyrektywie pozwoli na zapewnienie zgodności regulacji krajowych z przepisami dyrektywy.
Na nowo zakres zwolnień od podatku będą ustalać podatnicy świadczący usługi medyczne, edukacyjne, finansowe, związane z kulturą.
Aby przygotować Państwa na zmiany, od 21 numeru „Biuletynu VAT” rozpoczynamy kompleksowe omawianie nowych przepisów, które będą obowiązywać w 2011 r. W każdym numerze cykl „VAT po zmianach”, a w nim m.in. o:
• zwolnieniach z VAT - kompleksowe omówienie zakresu zwolnień w 2011 r. m.in. dla branż: szkoleniowej, medycznej, finansowej, kulturalnej,
• stawkach VAT - kto może stosować obniżone stawki VAT po zmianach,
• kasach rejestrujących - zwolnienia w 2011 r.,
• odliczeniu VAT od paliwa i samochodów.
Napiszemy również, jak przygotować firmę na zmiany VAT (umowy, system księgowy, kasy, odliczanie VAT od samochodów i paliwa).
oprac. Joanna Dmowska