Sprzedawcy olejów napędowych przeznaczonych na cele opałowe lub olejów opałowych (art. 89 ust. 1 pkt 9, 10, 15 ustawy) nadal są zobowiązani uzyskać od nabywcy oświadczenie, którego treść zależy od tego, czy nabywca prowadzi działalność gospodarczą, czy nie.
Podmioty prowadzące działalność
W przypadku sprzedaży oleju osobom prawnym, jednostkom organizacyjnym niemającym osobowości prawnej oraz osobom fizycznym prowadzącym działalność gospodarczą sprzedawca, aby zastosować obniżone stawki, musi uzyskać od nabywcy oświadczenia, że nabywane wyroby są przeznaczone do celów opałowych lub będą sprzedane z przeznaczeniem do celów opałowych, uprawniających do stosowania stawek preferencyjnych.
Oświadczenie powinno być dołączone do kopii faktury. Jeżeli jest czytelnie podpisane, może być również złożone na wystawianej fakturze, ze wskazaniem rodzaju, typu oraz liczby posiadanych urządzeń grzewczych oraz miejsca (adresu), gdzie znajdują się te urządzenia.
Do tej pory przepisy określały tylko, że oświadczenie powinno zawierać m.in. dane nabywcy, bez określenia, co przez to pojęcie należy rozumieć. Po zmianie już wprost z ustawy wynika, że powinna to być nazwa oraz adres siedziby lub zamieszkania, a także NIP lub REGON. Pozostałe warunki, jakie musi spełniać oświadczenie, pozostały bez zmian (art. 89 ust. 6 pkt 1 ustawy).
Podmioty nieprowadzące działalności
W przypadku sprzedaży oleju osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej sprzedawca również musi uzyskać od nich oświadczenie, że nabywane wyroby są przeznaczone do celów opałowych, uprawniających do stosowania stawek akcyzy obniżonej. Oświadczenie to powinno być załączone do kopii paragonu lub kopii innego dokumentu sprzedaży wystawionego nabywcy, a w przypadku braku takiej możliwości sprzedawca jest obowiązany wpisać na oświadczeniu numer i datę wystawienia dokumentu potwierdzającego tę sprzedaż.
Również w przypadku nabywców, którzy nie prowadzą działalności gospodarczej, doprecyzowano, że na oświadczeniu oprócz imienia i nazwiska, numeru dowodu osobistego lub nazwy i numeru innego dokumentu stwierdzającego tożsamość należy podać NIP lub numer PESEL (jeżeli został nadany) nabywcy lub pełnoletniej osoby zameldowanej pod tym samym adresem co nabywca (art. 89 ust. 8 pkt 1 ustawy).
Pozostałe warunki nie zmieniły się.
Braki w dokumentacji
Nowe przepisy doprecyzowują, kiedy sprzedawca może odmówić sprzedaży lub gdy zdecyduje się na sprzedaż, musi zastosować podwyższoną stawkę. Przed zmianą były to tylko następujące przypadki:
• osoba nabywająca te wyroby odmawia okazania dokumentu stwierdzającego tożsamość;
• dane zawarte w oświadczeniu są niekompletne, nieczytelne lub nie zgadzają się z danymi wynikającymi z dokumentu, na podstawie którego stwierdzono tożsamość.
Po zmianie wymienione zostały dodatkowo:
• adres, pod którym sprzedawca dostarczył wyroby akcyzowe, jest inny niż wskazane w oświadczeniu nabywcy miejsce (adres), gdzie znajdują się urządzenia grzewcze;
• ilość i rodzaj nabywanych wyrobów akcyzowych są inne niż wskazane w oświadczeniu.
Po zmianie przepisów z ustawy wynika również, że w powyższych przypadkach nabywca może albo odmówić sprzedaży, albo sprzedać olej, stosując podwyższoną stawkę akcyzy na podstawie art. 89 ust. 4 pkt 1 ustawy, tj.: stawkę 1822,00 zł/1000 l, a w przypadku gdy gęstość oleju w temperaturze 15°C jest równa lub wyższa od 890 kg/m3 - 2047,00 zł/1000 kg.
Zbiorcze oświadczenia
Nowe przepisy wprowadzają możliwość pobierania zbiorczych oświadczeń, gdy nabywcą tych olejów jest:
• organ administracji publicznej,
• jednostka Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej,
• publiczna szkoła i placówka, o której mowa w art. 2 ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty,
• publiczny zakład opieki zdrowotnej, o którym mowa w art. 2 ust. 1 ustawy z 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej,
• publiczna jednostka organizacyjna pomocy społecznej, o której mowa w art. 6 pkt 5 ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej.
W takim przypadku oświadczenie może być zastąpione oświadczeniem złożonym w okresowej umowie zawartej między sprzedawcą a nabywcą, które wywiera skutek jedynie w stosunku do nabywanych wyrobów akcyzowych w ilości wynikającej z tej umowy, zawierającym dane przewidziane dla pojedynczego oświadczenia, pod warunkiem:
1) przekazania kopii tej umowy właściwemu dla sprzedawcy naczelnikowi urzędu celnego przed dokonaniem pierwszej sprzedaży tych wyrobów;
2) potwierdzenia każdej sprzedaży fakturą (art. 89 ust. 8a ustawy).
Miesięczne zestawienia oświadczeń
Po zmianie miesięczne zestawienia oświadczeń oprócz dotychczasowych danych powinny zawierać imię i nazwisko albo nazwę oraz adres siedziby lub zamieszkania, a także NIP lub numer PESEL (jeżeli został nadany), lub REGON składającego oświadczenie (art. 89 ust. 15 pkt 1 lit. g) ustawy).
Użycie olejów do celów napędowych
Artykuł 88 ustawy akcyzowej, który jest przepisem sankcyjnym, określa zasady ustalania podstawy opodatkowania w przypadku użycia do celów napędowych, z wyłączeniem celów żeglugi:
1) paliw opałowych,
2) olejów napędowych przeznaczonych do celów żeglugi.
W takim przypadku podstawą opodatkowania jest ich ilość, wyrażona w litrach, która może być przechowywana w zbiorniku podłączonym do odmierzacza paliw lub w zbiorniku pojazdu bądź innego środka przewozowego.
Przed zmianą sankcja odnosiła się tylko do olejów opałowych, po zmianie do wszystkich paliw opałowych.
Joanna Dmowska
ekspert w zakresie VAT i akcyzy