Pracodawcy zatrudniający według stanu na dzień 1 stycznia danego roku mniej niż 20 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty mogą albo utworzyć zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, albo wypłacać jednorazowe świadczenie urlopowe. Jeżeli pracodawca zdecyduje się na wypłacanie świadczeń urlopowych, będzie musiał wypłacać je wszystkim pracownikom, którzy w danym roku wykorzystają co najmniej 14-dniowy urlop wypoczynkowy. Wypłata świadczenia urlopowego, w przeciwieństwie do dofinansowania do wypoczynku z zfśs, nie jest uzależniona od sytuacji materialnej pracownika. Na wypłatę świadczenia nie ma również wpływu fakt, czy pracownik korzysta z bieżącego czy zaległego urlopu wypoczynkowego. Istotna jest liczba dni wolnych.
WaŻne!
Ustawowe 14-dni urlopu musi być wykorzystane na raz.
Oznacza to, że jeżeli pracownik w danym miesiącu będzie co prawda wykorzystywał co najmniej 2 tygodnie urlopu, ale nie będzie to 14 dni przypadające jeden po drugim - pracodawca nie ma obowiązku wypłaty tego świadczenia.
Natomiast do 14-dniowego okresu wliczamy wszystkie dni przypadające w dacie urlopu, tzn. wliczamy również dni niepracujące, takie jak niedziele, święta, dni wolne z tytułu przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy, wolne dni równoważne w przypadku pracowników zatrudnionych w systemie równoważnym.
Przykład
Pracownik postanowił wziąć urlop w okresie od 9 do 22 sierpnia. Mimo że w tym okresie pracownika nie będzie w pracy przez 10 dni roboczych, to w sumie jego nieobecność będzie trwała 14 dni, w związku z tym powinien otrzymać świadczenie urlopowe.
Co do zasady pracownik otrzymuje świadczenie urlopowe raz w roku. Niemniej jednak, jeżeli zdarzy się tak, że jest on zatrudniony u kilku pracodawców i w każdym z tych zakładów pracy wypłacane jest to świadczenie, to pracownik ma do niego prawo w każdym z zakładów. Oczywiście wciąż obowiązuje tu podstawowy warunek - wykorzystanie co najmniej 14-dni urlopu u każdego z pracodawców.
Urlop na przełomie roku
Podstawowy wymóg dotyczący możli- wości wypłaty świadczenia urlopowego - 14-dniowy urlop nie będzie spełniony, jeżeli pracownik co prawda wykorzysta co najmniej 2 tygodnie urlopu, ale zrobi to na przełomie roku. W takim wypadku, mimo że jego urlop będzie trwał nieprzerwanie przez 14 dni - nie będzie mu przysługiwało prawo do świadczenia.
Przykład
Pracownik postanowił wykorzystać długi urlop wypoczynkowy i wyjechać na narty. Złożył do pracodawcy wniosek o urlop od 23 grudnia do 9 stycznia. Pracodawca zgodził się na taki termin wykorzystywania urlopu. W takim przypadku, mimo że pracownik wykorzystuje w sumie 18 dni urlopu, nie będzie miał prawa do świadczenia urlopowego, gdyż nie został spełniony podstawowy warunek wypłaty świadczenia urlopowego - co najmniej 14-dniowy urlop w jednym roku.
Oczywiście przeszkodą w wypłacie świadczenia urlopowego nie będzie w żadnym wypadku korzystanie z urlopu na przełomie miesięcy w ramach tego samego roku kalendarzowego.
Pierwszy urlopy
Żadne przepisy nie wykluczają prawa do świadczenia urlopowego w przypadku pracownika zaczynającego swoją karierę, a co za tym idzie dla podwładnego, który ma prawo do tzw. pierwszego urlopu. Tak jak w przypadku pozostałych pracowników ważne jest, aby pracownik mógł wykorzystać w sumie 14 dni wolnych.
Przykłady
Pracownica została zatrudniona u pracodawcy 1 stycznia 2010 r. Ukończyła studia wyższe i jest to jej pierwsza praca. Wystąpiła do pracodawcy z wnioskiem o urlop wypoczynkowy w okresie od 9 do 22 sierpnia 2010 r. Do tego czasu pracownica będzie miała prawo do 8/12 z 20 dni urlopu, tj. do 13,34 dnia urlopu. W związku z tym będzie miała prawo do świadczenia urlopowego.
***
Pracownik został zatrudniony 1 stycznia. Jest to jego pierwsza praca w życiu. Chciałby wykorzystać urlop w maju 2010 r. Co do zasady ma on prawo do 4/12 z 20 dni urlopu, tj. do 6,67 dnia. Niemniej jednak w maju 2010 r. święto 1 Maja wypadło w sobotę, a za ten dzień pracodawca dał pracownikom wolne 4 maja. W związku z tym pracownik, który chce pójść na urlop od 5 do 14 maja w 2010 r., wykorzysta w sumie 7 dni urlopu, pozostałe dni to soboty, niedziele, święta lub dni wolne za święta, których nie odliczamy z puli urlopowej. Dlatego pracownik, który w styczniu rozpoczął swoją pierwszą pracę, nie może iść na 14-dniowy urlop w maju, nawet mimo dni wolnych, które wypadają w okresie, na który planuje urlop, a co za tym idzie, nie otrzyma świadczenia urlopowego.
Urlop proporcjonalny
Świadczenie urlopowe przysługuje także tym pracownikom, którzy nie byli u pracodawcy zatrudnieni 1 stycznia danego roku. W związku z tym do nabycia prawa do tego świadczenia nie przeszkadza również fakt korzystania przez pracownika z urlopu proporcjonalnego. Istotne jest jedynie, aby był on odpowiednio długi.
Przykłady
Pracownik został zatrudniony 1 sierpnia 2010 r. Ma prawo do 20 dni urlopu. W związku z tym u obecnego pracodawcy przysługuje mu prawo do 5/12 z 20 dni, tj. do 8,33, po zaokrągleniu 9 dni urlopu. Jeżeli pracownik chce otrzymać świadczenie urlopowe, musi wykorzystać urlop za jednym razem oraz znaleźć taki moment w roku, w którym obok weekendów jest dodatkowy dzień wolny, tak aby w sumie mógł wykorzystać 9 dni urlopu, ale będzie miał 14 dni kalendarzowych wolnego.
***
Pracownik został zatrudniony 15 sierpnia 2010 r. Staż pracy wynosi więcej niż 10 lat. Wcześniej w sierpniu świadczył pracę w innym zakładzie. W związku z tym u obecnego pracodawcy przy założeniu, że będzie zatrudniony co najmniej do końca roku, ma prawo do 4/12 z 26 dni urlopu, tj. 8,66 po zaokrągleniu 9 dni urlopu. Pracownik 4 września bierze ślub. W związku z tym zwrócił się do pracodawcy o 2 dni urlopu okolicznościowego w terminie 6-7 września, natomiast na dni od 8 do 19 września poprosił o urlop wypoczynkowy (8 dni roboczych). W sumie z urlopem okolicznościowym pracownik ma urlop przez 14 dni (7-19 września), w związku z tym pracodawca powinien wypłacić mu świadczenie urlopowe.
Urlop po długiej nieobecności
Na prawo do świadczenia urlopowego nie ma również wpływu fakt, że pracownik w danym roku przebywał przez długi okres na zwolnieniu lub urlopie wychowawczym czy bezpłatnym. Za te dwa ostatnie okresy co prawda nie przysługuje prawo do urlopu, ale może się okazać, że pracownik ma tak dużo urlopu zaległego lub w danym roku wrócił na tyle wcześnie do pracy, że wciąż będzie w stanie wykorzystać nieprzerwanie 14-dni urlopu. W takim wypadku świadczenie urlopowe jak najbardziej należy wypłacić również takim pracownikom.
Ewelina Tusińska
Podstawa prawna:
• art. 3 ust. 3 ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 1996 r. nr 70, poz. 335 ze zm.).