Obecnie wniosek o udzielenie ulgi można złożyć zarówno osobiście, jak i poprzez elektroniczny urząd podawczy (za pośrednictwem strony www.eup.zus.pl).
Szczegółowe warunki, na jakich można ubiegać się o udzielenie ulgi lub umorzenia (m.in. terminy, wykaz dokumentacji), ZUS udostępnił m.in. na stronie internetowej www.e-inspektorat.zus.pl (w formie załącznika zostały one również udostępnione na stronie www.mk.infor.pl). Na podstawie zawartych tam informacji można sprawdzić, czy w indywidualnej sprawie jest szansa na uzyskanie pozytywnego rozstrzygnięcia.
Spełnienie określonych kryteriów i złożenie określonej dokumentacji nie oznacza gwarancji uzyskania ulgi lub umorzenia. Decyzja w tej sprawie jest podejmowana przez ZUS.
Odroczenie i rozłożenie na raty
O odroczenie terminu opłacenia składek można się starać najpóźniej przed upływem terminu płatności danej składki. O rozłożenie spłaty zadłużenia na raty można wystąpić, gdy już minął termin opłacenia należnych składek.
Zgoda ZUS na udzielenie tych ulg pozwala uniknąć negatywnych konsekwencji związanych z egzekucją. Płatnik składek będzie jednak miał obowiązek ponieść pewne koszty udzielenia ulgi. Podmiot, któremu ZUS udzieli ulgi, ma bowiem obowiązek wpłacenia opłaty prolongacyjnej (obecnie w wysokości 5% w stosunku rocznym).
ZUS nie może objąć ulgą składek na ubezpieczenie emerytalne ani składek na ubezpieczenie zdrowotne:
• za zatrudnionych pracowników,
• innych ubezpieczonych niebędących płatnikami składek na własne ubezpieczenia (np. zleceniobiorców, nakładców).
Ulga może objąć tylko składki płatnika wpłacone na jego własne ubezpieczenia oraz składki w części finansowanej przez płatnika składek.
Umorzenie należności z tytułu składek
Umorzenie należności z tytułu składek można uzyskać jedynie w wyjątkowych sytuacjach - w razie zaistnienia całkowitej nieściągalności lub z powodu ważnego interesu osoby zobowiązanej. ZUS może umorzyć jedynie należności z tytułu składek:
• na ubezpieczenie społeczne, na Fundusz Pracy i na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, należnych do 31 grudnia 1998 r.,
• na ubezpieczenie rentowe w części finansowanej przez płatnika składek i na ubezpieczenie wypadkowe oraz na Fundusz Pracy i na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, należnych za okres od 1 stycznia 1999 r. do 31 grudnia 2001 r.
Nie mogą zostać umorzone składki w części finansowanej przez ubezpieczonych (chyba że dotyczy to płatnika składek na własne ubezpieczenia). Rozpatrując wniosek w tej sprawie, ZUS nie ogranicza się wyłącznie do ustalenia sytuacji materialnej i finansowej dłużnika. Pod uwagę bierze również możliwość odzyskania należności w drodze egzekucji, czy też jej spłaty w ratach.
Wniosek w sprawie ulgi
Wniosek w sprawie udzielenia ulg ZUS rozpatruje na bieżąco, nie później niż w terminie 2 miesięcy od dnia jego złożenia. Niezbędna dokumentacja zależy od stanu faktycznego sprawy. Gdy udzielenie ulgi stanowi pomoc publiczną, na sposób rozpatrzenia wniosku wpływa również informacja o udzielonej wcześniej płatnikowi pomocy de minimis.
Joanna Kalinowska
specjalista w zakresie ubezpieczeń społecznych