Sposób ustalenia stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe obowiązującej danego płatnika zależy od tego, do jakiej grupy płatników on należy. Na potrzeby różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe ustawodawca podzielił płatników składek na trzy grupy, tj.:
• płatników składek zgłaszających do ubezpieczenia wypadkowego nie więcej niż 9 ubezpieczonych lub niepodlegających wpisowi do rejestru REGON,
• płatników składek zgłaszających do ubezpieczenia wypadkowego co najmniej 10 ubezpieczonych (średniomiesięcznie w ubiegłym roku), podlegających wpisowi do rejestru podmiotów gospodarki narodowej REGON, którzy za trzy kolejne, ostatnie lata kalendarzowe nie mieli obowiązku złożenia informacji ZUS IWA,
• płatników składek zgłaszających do ubezpieczenia wypadkowego co najmniej 10 ubezpieczonych (średniomiesięcznie w ubiegłym roku), podlegających wpisowi do rejestru podmiotów gospodarki narodowej REGON, którzy za trzy kolejne, ostatnie lata kalendarzowe mieli obowiązek złożenia informacji ZUS IWA.
Oblicz stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe >>
Płatnicy niepodlegający wpisowi do rejestru REGON
Płatnik składek, który nie podlega wpisowi do rejestru REGON, opłaca składkę na ubezpieczenie wypadkowe według stopy procentowej wynoszącej 50% najwyższej stopy procentowej ustalonej na dany rok składkowy dla wszystkich grup działalności (art. 28 ust. 1 i art. 33 ust. 3 ustawy wypadkowej). Najwyższa stopa procentowa dla grup działalności nie uległa zmianie w stosunku do poprzedniego okresu i nadal wynosi 3,33%. W związku z tym płatnicy składek należący do tej grupy powinni nadal w bieżącym roku składkowym opłacać składkę na ubezpieczenie wypadkowe w wysokości 1,67% podstawy wymiaru - niezależnie od liczby ubezpieczonych zgłaszanych do ubezpieczenia wypadkowego.
Płatnicy, którzy zgłaszają do ubezpieczeń nie więcej niż 9 osób
Płatnicy, którzy podlegają wpisowi do rejestru REGON, powinni w pierwszej kolejności ustalić liczbę ubezpieczonych zgłaszanych przez nich do ubezpieczenia wypadkowego w 2009 r. Jeśli w 2009 r. w przeliczeniu na miesiąc zgłaszali do ubezpieczenia wypadkowego nie więcej niż 9 osób, w nowym okresie składkowym zaczynającym się 1 kwietnia 2010 r. mają obowiązek opłacać składkę na ubezpieczenie wypadkowe w ryczałtowej wysokości 1,67% podstawy wymiaru (art. 28 ust. 1 ustawy wypadkowej). Również dla tej grupy płatników składka nie uległa więc zmianie w stosunku do poprzedniego roku składkowego.
Jak ustalić liczbę ubezpieczonych
Ustalając liczbę ubezpieczonych, należy kierować się następującymi zasadami:
• liczbę ubezpieczonych należy ustalać jako iloraz sumy ubezpieczonych podlegających ubezpieczeniu wypadkowemu w ciągu poszczególnych miesięcy poprzedniego roku kalendarzowego i liczby miesięcy, przez które płatnik składek był w poprzednim roku kalendarzowym zgłoszony w ZUS co najmniej 1 dzień;
• w obliczeniach należy uwzględniać jedynie te miesiące, w których płatnik zgłaszał do ubezpieczenia wypadkowego przynajmniej 1 osobę;
• każdą osobę należy uwzględniać w danym miesiącu tylko jeden raz, niezależnie od tego, z ilu tytułów podlegała w tym miesiącu ubezpieczeniu wypadkowemu (np. jednokrotne uwzględnienie zleceniobiorcy, który w tym samym miesiącu wykonywał 2 umowy zlecenia i z każdej umowy podlegał ubezpieczeniu wypadkowemu);
• nie należy uwzględniać w obliczeniach osób:
- które nie podlegały ubezpieczeniu wypadkowemu (np. do 31 grudnia 2009 r. ubezpieczeniu wypadkowemu nie podlegali zleceniobiorcy, którzy wykonywali zlecenie poza siedzibą lub miejscem prowadzenia działalności przez zleceniodawcę),
- które przez cały miesiąc: przebywały na urlopie wychowawczym, przebywały na urlopie bezpłatnym, pobierały zasiłek macierzyński lub zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego, odbywały zasadniczą służbę wojskową,
- za które za dany miesiąc zostały rozliczone składki lub wykazane świadczenia po ustaniu tytułu do ubezpieczeń społecznych (oznacza to, że w miesiącu, za który składany jest imienny raport miesięczny za daną osobę, nie podlegała ona ubezpieczeniu wypadkowemu ani przez jeden dzień);
• jeżeli płatnik zgłosił się w ZUS jako płatnik składek w okresie od 1 stycznia do 31 marca 2010 r., liczbę ubezpieczonych należy ustalić na podstawie liczby ubezpieczonych podlegających zgłoszeniu do ubezpieczenia wypadkowego w miesiącu kalendarzowym, od którego płatnik składek został zgłoszony w ZUS;
• ustaloną liczbę ubezpieczonych (stanowiącą iloraz sumy ubezpieczonych podlegających ubezpieczeniu wypadkowemu w ciągu poszczególnych miesięcy poprzedniego roku kalendarzowego i liczby miesięcy, przez które płatnik składek był w poprzednim roku kalendarzowym zgłoszony w ZUS co najmniej 1 dzień jako płatnik składek na ubezpieczenie wypadkowe) należy zaokrąglić do jedności w górę - gdy z obliczeń zostaje końcówka 0,5 i więcej, w dół - gdy zostaje końcówka mniej niż 0,5.
PRZYKŁAD
Jan K. prowadzi działalność gospodarczą jako wspólnik spółki cywilnej od lutego 2009 r. W 2009 r. zatrudniał od lutego 10 pracowników. Jedna z pracownic przebywała od 1 czerwca 2010 r. na urlopie wychowawczym. W związku z tym w 2009 r. płatnik średnio w miesiącu zgłaszał do ubezpieczenia wypadkowego 9 osób (4 miesiące x 10 osób objętych ubezpieczeniem wypadkowym + 7 miesięcy x 9 osób objętych ubezpieczeniem wypadkowym = 103; 103 : 11 miesięcy = 9,36; po zaokrągleniu 9 ubezpieczonych). Jan K. należy do grupy płatników, którzy zgłaszają do ubezpieczeń nie więcej niż 9 osób. W roku składkowym rozpoczynającym się 1 kwietnia 2010 r. powinien zatem opłacać składki na ubezpieczenie wypadkowe według stopy procentowej wynoszącej 1,67%.
Płatnicy, którzy zgłaszają do ubezpieczeń więcej niż 9 osób, a nie składali ZUS IWA
Płatników składek, którzy równocześnie spełniają następujące warunki:
• podlegają wpisowi do rejestru REGON,
• w 2009 r. zgłaszali do ubezpieczenia wypadkowego co najmniej 10 osób (średnio na miesiąc),
• nie składali ZUS IWA za 3 ostatnie, kolejne lata kalendarzowe (2007, 2008 i 2009)
- obowiązuje składka na ubezpieczenie wypadkowe w wysokości ustalonej dla grupy działalności, do której należy płatnik.
Grupy działalności i stopy procentowe składki na ubezpieczenie wypadkowe dla tych grup zostały określone w załączniku nr 2 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 29 listopada 2002 r. w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków w brzmieniu obowiązującym od 1 kwietnia 2010 r.
Grupę działalności, do której należy płatnik składek, należy ustalić na podstawie rodzaju jego przeważającej działalności według Polskiej Klasyfikacji Działalności 2007 (a ściślej - na podstawie dwóch pierwszych cyfr kodu PKD aktualnego na dzień 31 grudnia 2009 r.). Stopy procentowe składki na ubezpieczenie wypadkowe obowiązujące dla danej grupy działalności przedstawia tabela.
Grupy działalności, kategorie ryzyka i stopy procentowe składki na ubezpieczenie wypadkowe dla grup działalności1
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
1 Tabela stanowi załącznik nr 2 do rozporządzenia w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe.
PRZYKŁAD
Spółka z o.o. od roku prowadzi działalność gospodarczą w zakresie produkcji urządzeń elektrycznych. Urząd statystyczny ustalił, że rodzajem przeważającej działalności spółki według PKD 2007 jest produkcja elektrycznych silników, prądnic i transformatorów. Na wydanym spółce „Zaświadczeniu o numerze identyfikacyjnym REGON” ten rodzaj działalności został określony kodem PKD - 27.11.Z. Z uwagi na dwie pierwsze cyfry kodu PKD, tj. 27, spółka ta należy do grupy działalności „Produkcja urządzeń elektrycznych” (pozycja 26 tabeli składek). Dla tej grupy działalności stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe wynosi 1,47% i według tej stopy procentowej spółka z o.o. powinna opłacać składki na ubezpieczenie wypadkowe w roku składkowym rozpoczynającym się 1 kwietnia 2010 r.
Płatnicy, którzy zgłaszają do ubezpieczeń więcej niż 9 osób i składali ZUS IWA za ostatnie 3 lata
Dla płatników, którzy złożyli ZUS IWA za 3 ostatnie kolejne lata kalendarzowe, ZUS ustala stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe. Wysokość stopy procentowej ZUS oblicza jako iloczyn stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe określonej dla grupy działalności, do której należy płatnik składek, i wskaźnika korygującego ustalonego dla płatnika składek (art. 28 ust. 2 ustawy wypadkowej).
Podstawę ustalenia przez ZUS stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe stanowią dane przekazane przez płatnika składek w informacjach ZUS IWA dotyczące:
• poszkodowanych w wypadkach przy pracy ogółem,
• poszkodowanych w wypadkach przy pracy śmiertelnych i ciężkich,
• osób zatrudnionych w warunkach zagrożenia.
O wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe obowiązującej w danym roku składkowym ZUS zawiadamia płatnika składek nie później niż do 20 kwietnia danego roku. Zatem płatnicy powinni otrzymać takie zawiadomienie nie później niż 20 kwietnia 2010 r. Jeżeli płatnik nie otrzyma takiego zawiadomienia do 30 kwietnia 2010 r., powinien zwrócić się do właściwej (ze względu na swoją siedzibę) terenowej jednostki organizacyjnej ZUS o podanie wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe (art. 32 ustawy wypadkowej).
PRZYKŁAD
Spółka komandytowa jest zarejestrowana jako płatnik składek na ubezpieczenia społeczne, w tym na ubezpieczenie wypadkowe, od 2003 r. W 2009 r. spółka zgłaszała do ubezpieczenia wypadkowego 23 ubezpieczonych. Z uwagi na to, że za trzy kolejne, ostatnie lata kalendarzowe (tj. 2007-2009) spółka złożyła w ZUS informacje ZUS IWA, stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe w roku składkowym rozpoczynającym się 1 kwietnia 2010 r. ustali dla niej ZUS i zawiadomi o niej spółkę do 20 kwietnia 2010 r. Kod PKD 2007, pod którym spółka figurowała w rejestrze REGON 31 grudnia 2009 r., to 95.12.Z („Naprawa i konserwacja sprzętu (tele)komunikacyjnego”. Spółka należy, zgodnie z rozporządzeniem w sprawie PKD 2007, do grupy działalności z sekcji S. Dla płatników składek z sekcji S właściwa stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe wynosi 1,47% (pozycja 64 tabeli składek). Na podstawie ZUS IWA za 3 ostatnie lata kalendarzowe ZUS ustalił dla spółki wskaźnik korygujący w wysokości 0,6 (z uwagi na małą liczbę wypadków i brak osób pracujących w warunkach zagrożenia). W związku z tym ZUS ustalił, że w okresie składkowym trwającym od 1 kwietnia 2010 r. do 31 marca 2011 r. spółka będzie opłacać składkę na ubezpieczenie wypadkowe w wysokości 0,88% podstawy wymiaru (tj. 1,47% x 0,6).
• art. 27-33 ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych - j.t. Dz.U. z 2009 r. Nr 167, poz. 1322
• rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 29 listopada 2002 r. w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków - Dz.U. Nr 200, poz. 1692; ost.zm. Dz.U. z 2010 r. Nr 50, poz. 304
Piotr Kostrzewa
specjalista w zakresie ubezpieczeń społecznych