Spłata tego podatku, w 20% ratach, następuje w ciągu pięciu kolejnych lat podatkowych następujących bezpośrednio po roku, w którym jednostka korzystała ze zwolnienia. Aby móc skorzystać z tego kredytu, należy spełnić rygorystyczne warunki określone w ustawach o podatkach dochodowych. Natomiast utrata prawa do korzystania ze zwolnienia podatkowego wiąże się z obowiązkiem złożenia korekty i zapłaty podatku wraz z odsetkami.
Podatnicy, którzy po raz pierwszy rozpoczęli prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej, mogą być zwolnieni z zaliczek miesięcznych w roku podatkowym następującym bezpośrednio:
• po roku, w którym rozpoczęli prowadzenie tej działalności, jeżeli w roku jej rozpoczęcia działalność ta była prowadzona co najmniej przez pełnych 10 miesięcy, albo
• drugim roku podatkowym, jeżeli w roku jej rozpoczęcia działalność ta była prowadzona przez mniej niż 10 miesięcy - pdop (dwa lata po roku, w którym rozpoczęli prowadzenie tej działalności - pdof).
Ulga ta dotyczy przedsiębiorców opodatkowanych na zasadach ogólnych lub w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.
Z kredytu podatkowego nie mogą skorzystać podatnicy pdop:
• utworzeni w wyniku przekształcenia, połączenia lub podziału innych podatników (o których mowa w art. 3 ust. 1), albo
• utworzeni w wyniku przekształcenia spółki lub spółek niemających osobowości prawnej, albo
• utworzeni przez osoby fizyczne, które wniosły na poczet kapitału nowo utworzonego podmiotu uprzednio prowadzone przez siebie przedsiębiorstwo albo składniki majątku tego przedsiębiorstwa o wartości przekraczającej łącznie równowartość w złotych kwoty co najmniej 10 000 euro przeliczonej według średniego kursu euro, ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski, z ostatniego dnia roku poprzedzającego rok korzystania ze zwolnienia, albo
• utworzeni przez osoby prawne lub fizyczne wnoszące - tytułem wkładów niepieniężnych na poczet ich kapitału - składniki majątku uzyskane przez te osoby w wyniku likwidacji podatników, którzy skorzystali ze zwolnień, o ile osoby te posiadały udziały lub akcje tych zlikwidowanych podatników, albo
• którzy uzyskali w okresie poprzedzającym rok korzystania ze zwolnienia przychód średniomiesięcznie w wysokości stanowiącej równowartość w złotych kwoty niższej niż 1000 euro przeliczonej według średniego kursu euro, ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski, z ostatniego dnia roku poprzedzającego rok rozpoczęcia działalności, albo
• którzy w okresie poprzedzającym rok korzystania ze zwolnienia zatrudniali, na podstawie umowy o pracę, w każdym miesiącu mniej niż pięć osób w przeliczeniu na pełne etaty.
W przypadku podatników pdof możliwość skorzystania z kredytu podatkowego dotyczy podatników, którzy łącznie spełniają następujące warunki:
• w okresie poprzedzającym rok korzystania z tego zwolnienia osiągnęli przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej średniomiesięcznie w wysokości stanowiącej równowartość w złotych kwoty co najmniej 1000 euro, przeliczonej według średniego kursu euro, ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski, z ostatniego dnia roku poprzedzającego rok rozpoczęcia tej działalności;
• od dnia rozpoczęcia prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej do 1 stycznia roku podatkowego, w którym rozpoczynają korzystanie ze zwolnienia, byli małym przedsiębiorcą w rozumieniu przepisów o działalności gospodarczej, a w okresie poprzedzającym rok korzystania ze zwolnienia zatrudniali, na podstawie umowy o pracę, w każdym miesiącu co najmniej pięć osób w przeliczeniu na pełne etaty;
• w prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej nie wykorzystują środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, a także innych składników majątku o znacznej wartości - udostępnionych im nieodpłatnie przez osoby zaliczone do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn, wykorzystywanych uprzednio w działalności gospodarczej prowadzonej przez te osoby i stanowiących ich własność. Przez znaczną wartość należy rozumieć łączną wartość środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, a także innych składników majątku, stanowiącą równowartość w złotych kwoty co najmniej 10 000 euro przeliczonej według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roku poprzedzającego rok korzystania z tego zwolnienia;
• złożyli właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego oświadczenie o korzystaniu z tego zwolnienia. Oświadczenie składa się w formie pisemnej w terminie do 31 stycznia roku podatkowego, w którym podatnik będzie korzystał z tego zwolnienia;
• w roku korzystania ze zwolnienia są opodatkowani na zasadach określonych w art. 27 ust. 1 (wg skali).
Kredyt podatkowy, z którego może skorzystać podatnik, jest zaliczony do kategorii pomocy de minimis. Łączna kwota pomocy przyznawanej zgodnie z zasadą de minimis temu samemu podmiotowi przez trzy kolejne lata podatkowe nie może przekroczyć 200 000 euro. Składając oświadczenie o chęci skorzystania z kredytu podatkowego, podatnik powinien poinformować naczelnika urzędu skarbowego o wartości innej pomocy de minimis uzyskanej w ciągu dwóch poprzedzających lat podatkowych.
Podatnicy1 korzystający ze zwolnienia są obowiązani do złożenia zeznania podatkowego oraz do uiszczenia należnego podatku za rok objęty tym zwolnieniem w ciągu pięciu kolejnych latach podatkowych następujących bezpośrednio po roku, w którym korzystali ze zwolnienia - w wysokości 20% należnego podatku wykazanego w zeznaniu składanym za rok objęty zwolnieniem.
Podatek ten płatny jest w terminach określonych dla złożenia zeznań za pięć kolejnych lat podatkowych następujących bezpośrednio po roku objętym tym zwolnieniem (do końca trzeciego miesiąca roku następnego).
W przypadku gdy podatnicy:
• zostali postawieni w stan likwidacji albo ogłoszona została ich upadłość obejmująca likwidację majątku w okresie korzystania ze zwolnienia albo w ciągu pięciu następnych lat podatkowych,
• w którymkolwiek z miesięcy roku korzystania ze zwolnienia albo w jednym z pięciu następnych lat podatkowych zmniejszą przeciętne miesięczne zatrudnienie na podstawie umowy o pracę o więcej niż 10% w stosunku do najwyższego przeciętnego miesięcznego zatrudnienia w roku poprzedzającym rok podatkowy,
• w roku korzystania ze zwolnienia albo w ciągu pięciu następnych lat podatkowych osiągną przychody z działalności gospodarczej średniomiesięcznie w wysokości stanowiącej równowartość w złotych kwoty niższej niż 1000 euro przeliczonej według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia w roku poprzednim,
• odpowiednio w roku lub za rok korzystania ze zwolnienia lub w ciągu pięciu następnych lat podatkowych mają zaległości z tytułu podatków stanowiących dochód budżetu państwa, ceł oraz składek na ubezpieczenie społeczne i ubezpieczenie zdrowotne
- tracą prawo do korzystania z kredytu podatkowego.
Jak wynika z powyższego, decyzja o chęci skorzystania z kredytu podatkowego musi być przemyślana, ponieważ ryzyko podatkowe związane z naruszeniem warunków korzystania z kredytu jest istotne, tym bardziej że uzależnione może być w dużej mierze od czynników niezależnych od przedsiębiorcy, np. ogólnogospodarczych czy ekonomicznych (np. średniomiesięczny przychód czy wahania zatrudnienia). Dodatkowo należy wziąć pod uwagę fakt długiego (pięć lat) okresu, przez jaki jednostki gospodarcze muszą spełniać ustawowe warunki, aby nie utracić prawa do korzystania z kredytu podatkowego.
Podatnicy, którzy utracili prawo do zwolnienia, muszą wpłacić należne zaliczki. W zależności od tego, kiedy nastąpiła utrata prawa do korzystania z kredytu podatkowego, podatnik nalicza (lub nie) odsetki od zaległości z tytułu zaliczek/należnego podatku.
Kto jest małym przedsiębiorcą
Stosownie do art. 105 ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej za małego przedsiębiorcę uważa się przedsiębiorcę, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych:
• zatrudniał średniorocznie mniej niż 50 pracowników oraz
• osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 10 mln euro lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 10 mln euro (w przeliczeniu według średniego kursu ogłaszanego przez NBP w ostatnim dniu roku obrotowego wybranego do określenia statusu przedsiębiorcy).
UWAGA
Określenie lub wymierzenie w innej formie - w wyniku postępowania prowadzonego przez właściwy organ - zaległości z tytułu podatków stanowiących dochód budżetu państwa, ceł oraz składek na ubezpieczenie społeczne i ubezpieczenie zdrowotne nie pozbawia podatnika prawa do skorzystania ze zwolnienia, jeżeli zaległość ta wraz z odsetkami za zwłokę zostanie uregulowana w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji ostatecznej.
Schemat. Utrata prawa do zwolnienia a zapłata podatku i naliczenie odsetek
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Przykład 1
Podatnik korzystał w 2008 r. z kredytu podatkowego. W 2008 r. jego dochód wyniósł 50 000 zł, natomiast w 2009 r.: 90 000 zł.
a) jednostka jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych (CIT-8)
Tabela 2. Rozliczenie podatku za 2009 r.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Podatnik będzie doliczał 20% podatku należnego wykazanego za rok podatkowy 2008 odpowiednio do podatku należnego w następnych latach podatkowych, tj. w 2010, 2011, 2012 i 2013 r.
b) jednostka jest podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT-36)
Tabela 3. Rozliczenie podatku za 2009 r.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Kwotę 10 000 zł należy wykazać w odpowiedniej części załącznika PIT/Z, a następnie przenieść do druku PIT-36. Podatnik będzie doliczał 20% dochodu uzyskanego w roku 2008 odpowiednio do dochodu w następnych latach podatkowych, tj. w 2010, 2011, 2012 i 2013 r.
Przykład 2
Podatnik podatku dochodowego od osób prawnych korzystał w 2007 r. z kredytu podatkowego. Dochód osiągnięty w poszczególnych latach wynosił:
• 2007 r.: 40 000 zł,
• 2008 r.: 60 000 zł,
• 2009 r.: 70 000 zł.
Tabela 4. Rozliczenie podatku za rok 2008
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
31 października 2009 r. podatnik utracił prawo do zwolnienia. W związku z tym musi złożyć korektę zeznania oraz zapłacić podatek wraz z odsetkami.
Tabela 5. Korekta zeznania i zapłata podatku za 2007 r. wraz z odsetkami
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Od zaległości podatkowej za 2007 r. w wysokości 7600 zł jednostka naliczyła odsetki, które wyniosły 1518 zł2 (odsetki liczone od dnia następnego po upływie terminu określonego dla złożenia zeznania za 2007 r., tj. od 1 kwietnia 2008 r.). Razem kwota należna urzędowi skarbowemu tytułem zaległości podatkowej za 2007 r. wraz z odsetkami wynosi 9118 zł.
Tabela 6. Korekta zeznania za 2008 r.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Rozliczenie podatkowe za 2008 r.:
• podatek należny: 11 400 zł,
• podatek zapłacony: 12 920 zł,
• nadpłata podatku: 12 920 zł - 11 400 zł = 1520 zł.
• art. 44 ust. 7a-7i ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 168, poz. 1323
• art. 25 ust. 11-17 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 165, poz. 1316
• art. 21 ust. 6-14 ustawy z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne - Dz.U. Nr 144, poz. 930; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 209, poz. 1316
Małgorzata Kawczyńska
główna księgowa, finalistka konkursu Księgowy Roku 2005
|
|
1 Regulacje zawarte w ustawie o zryczałtowanym podatku są podobne do tych przewidzianych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.
1 Dalsze informacje zawarte w materiale opracowano na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. W większości są one zbieżne z uregulowaniami zawartymi w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.
2 Ze względu na to, że w ostatnich latach stopa procentowa odsetek od zaległości podatkowych ulegała częstym zmianom, należy dokładnie sprawdzić wysokość odsetek za poszczególne okresy.