Zmieniony został art. 113 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Zmiana polega na podwyższeniu limitu, który obowiązywał w 2009 r. - z 50 000 zł do 150 000 zł. Jednak limit ten będzie podwyższany stopniowo. W 2010 r. będzie wynosił 100 000 zł. Dopiero od 2011 r. wyniesie 150 000 zł. Kto zatem może korzystać z tego zwolnienia w 2010 r.? Rozważmy konkretne przypadki.
Podatnik korzystający ze zwolnienia w 2009 r., u którego wartość sprzedaży nie przekroczyła kwoty 50 000 zł
W tym przypadku nie ulega wątpliwości, że podatnik, u którego wartość sprzedaży w 2009 r. nie przekroczyła kwoty poprzednio obowiązującego limitu 50 000 zł, może korzystać ze zwolnienia w 2010 r. Nie będzie musiał składać żadnego zawiadomienia, że kontynuuje zwolnienie w 2010 r. W bieżącym roku będzie korzystał ze zwolnienia do czasu, gdy wartość sprzedaży przekroczy kwotę limitu. Zwolnienie traci moc z chwilą przekroczenia limitu. Podatnik, u którego limit zostanie przekroczony, jest zobowiązany złożyć VAT-R przed dniem, w którym utracił prawo do zwolnienia.
Podatnik zarejestrowany jako podatnik czynny, u którego wartość sprzedaży w 2009 r. nie przekroczyła kwoty 50 000 zł
W tym przypadku, aby podatnik mógł korzystać ze zwolnienia w 2010 r., musi spełnić dodatkowy warunek. Musi upłynąć rok, licząc od końca roku, w którym utracił on prawo do zwolnienia lub zrezygnował z tego zwolnienia, aby ponownie skorzystać ze zwolnienia w 2010 r. Ze zwolnienia będą mogli skorzystać podatnicy, którzy ze zwolnienia zrezygnowali w 2008 r. lub wcześniej. Dotyczy to również podatników, którzy utracili prawo do zwolnienia w 2008 r. lub wcześniej. Jeśli spełniają warunki i ponownie chcą wybrać zwolnienie, muszą złożyć aktualizację VAT-R. W 2010 r. będą korzystać z niego do czasu, gdy wartość sprzedaży nie przekroczy 100 000 zł.
Ze zwolnienia nie będą mogli korzystać podatnicy, którzy zrezygnowali ze zwolnienia w 2009 r. Sytuacja podatników, którzy utracili prawo do zwolnienia w 2009 r., zostanie omówiona w następnym punkcie.
Podatnik zarejestrowany w 2009 r. jako podatnik czynny, u którego wartość sprzedaży w ubiegłym roku przekroczyła kwotę 50 000 zł, ale nie przekroczyła 100 000 zł
W tym przypadku będziemy omawiać sytuację zarówno podatników, którzy byli przez cały 2009 r. zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, jak i podatników, którzy w 2009 r. utracili prawo do korzystania ze zwolnienia ze względu na przekroczenie limitów. Ustawa zmieniająca zawiera przepis przejściowy (art. 2 ust. 2 ustawy zmieniającej). Pozwala on wrócić do zwolnienia w 2010 r. podatnikom, u których łączna wartość sprzedaży opodatkowanej w 2009 r. była wyższa niż 50 000 zł, ale nie przekroczyła 100 000 zł. Aby powrócić do zwolnienia, podatnicy muszą złożyć aktualizację VAT-R oraz pisemne zawiadomienie o tym zamiarze do naczelnika urzędu skarbowego do 15 stycznia 2010 r.
WAŻNE!
Podatnicy, u których łączna wartość sprzedaży opodatkowanej w 2009 r. była wyższa niż 50 000 zł, ale nie przekroczyła 100 000 zł, mogą skorzystać ze zwolnienia w 2010 r., jeśli złożą zawiadomienie o tym zamiarze do naczelnika urzędu skarbowego do 15 stycznia 2010 r.
PRZYKŁAD
Jan Kowalski korzystał ze zwolnienia od 2007 r. 12 maja 2009 r. obrót przekroczył 50 000 zł, dlatego musiał on zarejestrować się jako podatnik VAT czynny. Do końca roku obrót wyniósł 82 000 zł, dlatego jeśli pan Kowalski złoży zawiadomienie do 15 stycznia br., będzie mógł korzystać w 2010 r. ze zwolnienia. Prawo do zwolnienia będzie przysługiwać do czasu, gdy obrót nie przekroczy 100 000 zł.
W tym przypadku nie obowiązuje ograniczenie, że musi upłynąć rok, licząc od końca roku, w którym podatnik utracił prawo do zwolnienia lub zrezygnował z tego zwolnienia, aby ponownie skorzystać ze zwolnienia.
Podatnik rozpoczął wykonywanie czynności opodatkowanych w 2009 r. i wartość sprzedaży w tym roku przekroczyła, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej, kwotę 50 000 zł, ale nie przekroczyła 100 000 zł
Również w tym przypadku ustawodawca przewidział przepisy przejściowe (art. 2 ust. 3 ustawy zmieniającej). Podatnicy, którzy rozpoczęli w 2009 r. wykonywanie czynności opodatkowanych, u których łączna wartość sprzedaży, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej, przekroczyła 50 000 zł i nie przekroczyła 100 000 zł, mogą skorzystać ze zwolnienia w 2010 r. Warunkiem jest złożenie pisemnego zawiadomienia o tym zamiarze do naczelnika urzędu skarbowego w terminie do 15 stycznia 2010 r. oraz aktualizacji na formularzu VAT-R.
PRZYKŁAD
Jan Kowalski rozpoczął działalność 1 kwietnia 2009 r. i od początku korzystał ze zwolnienia ze względu na wysokość obrotów. Obowiązywał go limit 37 671,23 zł (50 000 x x 275/365). Limit został przekroczony we wrześniu 2009 r., dlatego pan Kowalski musiał się zarejestrować jako podatnik VAT. Do końca roku wartość sprzedaży wyniosła 65 000 zł. Ponieważ podatnik nie przekroczył kwoty limitu 100 000 zł (100 000 x x 275/365 = 75 342,47 zł) w proporcji do okresu prowadzonej działalności, więc ponownie może wybrać zwolnienie na 2010 r. Musi złożyć zawiadomienie do 15 stycznia 2010 r.
Tabela 1.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Podatnik rozpoczyna w trakcie 2010 r. prowadzenie działalności gospodarczej
W takim przypadku podatnik nie ma obowiązku zawiadamiania urzędu o wyborze zwolnienia. Może jednak złożyć VAT-R, w którym w części C.1 zaznaczy kwadrat 30, a w poz. 37 wpisze datę, od kiedy rozpoczyna korzystanie ze zwolnienia. Ze zwolnienia będzie mógł korzystać do czasu, gdy przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w 2010 r., kwoty 100 000 zł.
Podatnicy, którzy nie mogą korzystać ze zwolnień w 2010 r. bez względu na wysokość obrotów
Bez zmian pozostał art. 113 ust. 13 ustawy o VAT. Nadal wykonywanie niektórych czynności powoduje utratę prawa do korzystania ze zwolnienia, bez względu na wysokość obrotów. Możemy tutaj wymienić dwie grupy czynności. Jedna z nich to czynności, których wykonanie powoduje, że podatnik musi rozliczyć VAT tylko od tej czynności, ale nadal może korzystać ze zwolnienia. Do drugiej grupy należą te czynności, których wykonanie powoduje, że podatnik nie może korzystać ze zwolnienia w stosunku do wszystkich wykonywanych przez siebie czynności. Wykaz czynności, których wykonanie powoduje utratę zwolnienia w tabeli 1.
Marcin Jasiński
ekspert w zakresie VAT