W związku z wystąpieniem święta w dniu innym niż niedziela pracodawcy mają obowiązek obniżyć pracownikom wymiar czasu pracy za dany miesiąc. Jeżeli święto przypada w dniu wolnym z tytułu przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy, obniżenie wymiaru czasu pracy w praktyce oznacza konieczność oddania pracowniom dnia wolnego. Dla większości pracowników dniem wolnym z tytułu przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy jest sobota.
Czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy, z wyjątkami wynikającymi z innych przepisów (art. 129 § 1 k.p.). Praca ponad ww. wymiar stanowi pracę w godzinach nadliczbowych. Obowiązujący pracownika wymiar czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym ustalany zgodnie z art. 129 § 1 k.p. oblicza się, mnożąc 40 godzin przez liczbę tygodni przypadających w okresie rozliczeniowym, a następnie dodając do otrzymanej liczby godzin iloczyn 8 godzin i liczby dni pozostałych do końca okresu rozliczeniowego, przypadających od poniedziałku do piątku (art. 130 § 1 k.p.). Każde święto występujące w okresie rozliczeniowym i przypadające w innym dniu niż niedziela obniża wymiar czasu pracy o 8 godzin (art. 130 § 2 k.p.). Konieczność udzielenia dnia wolnego w zamian za 26 grudnia wynika stąd, że wymiar czasu pracy pracownika nie może przekraczać limitu ustalanego zgodnie z dyspozycją art. 130 k.p. W konsekwencji zatrudnieni w pełnym wymiarze czasu pracy w jednomiesięcznym okresie rozliczeniowym mają do przepracowania w grudniu 168 godzin, co odpowiada 21 dniom roboczym. Wymiar czasu pracy pracowników niepełnoetatowych ustala się proporcjonalnie do wielkości etatu, biorąc za podstawę wymiar czasu pracy pracowników pełnoetatowych. Tym samym pracownik zatrudniony np. na 1/2 etatu powinien przepracować w grudniu 84 godziny, a zatrudniony na 1/3 etatu - 56 godzin.
Dnia wolnego udziela się w tym samym okresie rozliczeniowym, w którym przypada święto. Pracodawca może przy tym zdecydować, że wszyscy pracownicy w zamian za bożonarodzeniową sobotę otrzymają wolny dzień np. 24 albo 31 grudnia. Prawo wyboru dnia wolnego można także pozostawić samym pracownikom, zawężając oczywiście wybór do okresu rozliczeniowego. W większości zakładów pracy wraz z końcem roku zakończą się także okresy rozliczeniowe, a wobec tego dzień wolny powinien przypaść do końca grudnia.
Jako szczególne traktuje się przypadki urlopu i choroby. Korzystającym w okresie świąteczno-noworocznym z urlopu wypoczynkowego - jeśli nie odebrali wolnego dnia przed urlopem ani nie będą mogli skorzystać z niego po powrocie np. z powodu zamknięcia okresu rozliczeniowego - najlepiej zaliczyć jeden dzień urlopu jako odbiór dnia wolnego. Pracownik zatem niejako „odzyska” jeden dzień urlopu wypoczynkowego i będzie mógł go wykorzystać w późniejszym terminie. Z kolei absencja chorobowa pracownika w dniu, w którym miał on odebrać wolne, nie powoduje po stronie pracodawcy obowiązku wyznaczenia dodatkowego dnia wolnego. Wówczas należy jedynie dokonać obniżenia wymiaru czasu pracy o liczbę godzin usprawiedliwionej nieobecności zgodnie z art. 130 § 3 k.p.
Anna Czajkowska