1. Nowe zasady ustalania miejsca świadczenia i zwrotu dla podmiotów zagranicznych
Największa zmiana, jaka czeka podatników od 2010 r., to nowe zasady ustalania miejsca świadczenia oraz zwrotu dla podmiotów zagranicznych. Zmiany są spowodowane wejściem w życie przepisów Dyrektywy:
• Rady 2008/8/WE z 12 lutego 2008 r. zmieniającej Dyrektywę 2006/112/WE w odniesieniu do miejsca świadczenia usług,
• Rady 2008/9/WE z 12 lutego 2008 r. określającej szczegółowe zasady zwrotu podatku od wartości dodanej, przewidzianego w Dyrektywie 2006/112/WE, podatnikom niemającym siedziby w państwie członkowskim zwrotu, lecz mającym siedzibę w innym państwie członkowskim,
• Rady 2008/117/WE z 16 grudnia 2008 r. zmieniającej Dyrektywę 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej w celu zwalczania uchylania się od opodatkowania w związku z transakcjami wewnątrzwspólnotowymi.
Po zmianach zasadą będzie, że miejscem świadczenia usług w transakcjach między podatnikami VAT jest miejsce, gdzie nabywca usługi posiada siedzibę. Obecnie obowiązuje zasada, że to miejsce siedziby świadczącego decyduje o miejscu świadczenia. Po zmianach obowiązek rozliczenia usług będzie spoczywał na usługobiorcy. Kontrolę prawidłowości rozliczania przez usługobiorców usług świadczonych w ramach Wspólnoty ma wspierać obowiązek składania przez usługodawców informacji podsumowujących. Nadal pozostawione zostaną dla niektórych usług odrębne zasady, takie jak dotychczas, np. miejscem świadczenia usług na rzecz podmiotów niebędących podatnikami będzie miejsce, w którym usługodawca posiada siedzibę wykonywanej działalności gospodarczej. Poza tym usługi związane z nieruchomościami nadal będą opodatkowane w miejscu położenia nieruchomości. Projekt przewiduje bardzo szczegółowe regulacje dotyczące ustalania miejsca świadczenia.
Zmiany przewidują również składanie wniosku o zwrot podatku zapłaconego w innym państwie członkowskim w urzędzie skarbowym państwa, na terytorium którego podatnik ma siedzibę, umożliwienie przekazywania wniosków o zwrot podatku drogą elektroniczną, uregulowanie kwestii odsetek w przypadku niedokonania przez organ podatkowy zwrotu podatku podmiotom nieposiadających siedziby, miejsca zamieszkania albo stałego miejsca prowadzenia działalności na terytorium kraju.
2. Zmiany w klasyfikacji statystycznej
Kolejną ważną zmianą jest dostosowanie klasyfikacji statystycznej stosowanej na potrzeby klasyfikowania towarów i usług w VAT do klasyfikacji obowiązującej w statystyce.
W przepisach dotyczących podatku od towarów i usług towary i usługi w obrocie krajowym co do zasady są identyfikowane z wykorzystaniem klasyfikacji statystycznych. W tym celu wykorzystywana jest nieobowiązująca już na potrzeby statystyczne Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług z 18 marca 1997 r. Nowe przepisy mają dostosować przepisy ustawy o podatku od towarów i usług do nomenklatury oraz symboli statystycznych Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług z 2008 r. Zmiana pozwoli podatnikom VAT na prowadzenie jednolitych zasad ewidencji zarówno na potrzeby podatku od towarów i usług, jak i w statystyce oraz dokumentacji rachunkowej.
Przy określaniu zakresu zwolnień usługi nie będą klasyfikowane za pomocą klasyfikacji statystycznych, ale na podstawie prawa unijnego i krajowego oraz orzecznictwa sądów.
3. Nieodpłatne świadczenia
Prawdopodobnie w związku z licznymi orzeczeniami sądów, korzystnymi dla podatników, z przepisów będzie już wprost wynikać, że również nieodpłatne przekazanie związane z prowadzonym przedsiębiorstwem będzie podlegać opodatkowaniu VAT, gdy przekazującemu przysługiwało prawo do odliczenia VAT.
4. Odliczenie VAT od samochodów i paliwa
Ministerstwo przyznało, że ze względu na uwarunkowania budżetowe nie ma możliwości przyznania pełnego odliczenia VAT przy nabyciu samochodów osobowych. Dlatego Polska wystąpiła do Komisji Europejskiej o zgodę na stosowanie ograniczenia w odliczaniu podatku naliczonego od nabycia pojazdów samochodowych (mimo wyroku ETS) oraz brak konieczności rozliczania podatku od towarów i usług w przypadku wykorzystywania tych pojazdów do celów prywatnych przez okres trzech lat. Jednocześnie wystąpiono do Komisji Europejskiej o konsultację, w celu umożliwienia nieodliczania podatku od paliwa nabywanego do pojazdów innych niż samochody osobowe o masie całkowitej do 3,5 tony. Jeśli Komisja wyrazi zgodę, to mimo wyroku ETS nadal będą obowiązywać ograniczenia w odliczaniu VAT od samochodów i paliwa.
5. Zwolnienia podmiotowe
Polska wystąpiła również o derogację w sprawie podwyższenia limitu obrotu z 10 000 EUR do 30 000 EUR (tj. z obecnej kwoty 50 000 zł do kwoty 150 000 zł), uprawniającego do zwolnienia podmiotowego. Podwyższenie limitu ma ułatwić prowadzenie działalności gospodarczej podatnikom osiągającym niewielkie obroty.
oprac. Joanna Dmowska