W obecnym systemie prawnym brak jest bezpiecznej dla pracodawcy możliwości przyjęcia absolwenta na praktyki. Przyjmując, że praktyka jest możliwa na zasadzie zawarcia umowy o pracę, np. na okres próbny lub umowy czasowej, na pracodawcy ciąży wiele obowiązków i formalności. Musi on m.in. opłacić badania lekarskie oraz dokonać rejestracji w ZUS. Z tego też powodu ustawodawca postanowił uregulować status praktyk w drodze oddzielnej ustawy o praktykach absolwenckich (Dz.U. Nr 127, poz. 1052). Nowe przepisy wchodzą w życie 28 sierpnia 2009 r.
Przyjęcie na praktyki ma się odbywać na podstawie umowy zawieranej między pracodawcą a osobą przyjmowaną na praktyki.
Umowa zawierana z przyszłym praktykantem powinna w szczególności określać:
• rodzaj pracy, w ramach której praktykant ma uzyskiwać doświadczenie i nabywać umiejętności praktyczne,
• okres odbywania praktyki,
• tygodniowy wymiar czasu pracy w ramach praktyki,
• wysokość świadczenia pieniężnego, jeżeli praktyka ma być odbywana odpłatnie.
Umowa może zostać rozwiązana w każdym czasie, jeśli praktyka odbywana jest nieodpłatnie. W przypadku gdy praktyka odbywana jest odpłatnie - umowa może być rozwiązana na piśmie z zachowaniem 7-dniowego terminu wypowiedzenia. Natomiast zawarcie kolejnej umowy między praktykantem a tym samym podmiotem przyjmującym na praktykę możliwe jest tylko na łączny okres 3 miesięcy.
Umowa taka nie ma charakteru umowy o pracę, została bowiem skonstruowana jako szczególny typ umowy zawieranej między absolwentem a podmiotem przyjmującym na praktykę przez wyraźne określenie, że do praktyki absolwenckiej nie będą miały zastosowania przepisy prawa pracy.
Istnieją jednak pewne wyjątki. Podmiot przyjmujący na praktykę jest zobowiązany zapewnić praktykantowi bezpieczne i higieniczne warunki odbywania praktyki, w tym odpowiednie środki ochrony indywidualnej, oraz zapewnić przestrzeganie zasad czasu pracy oraz zapobiegać dyskryminacji.
Autorzy projektu ustawy, widząc pewne niebezpieczeństwo nadużywania tak skonstruowanej regulacji, uznali za konieczne wprowadzenie pewnych ograniczeń, mających zapobiec wystąpieniu zjawisk niepożądanych.
Posłowie zdecydowali, że aby nie dochodziło do nadużyć, konieczne jest:
• ograniczenie kręgu osób, które mogą być przyjmowane na praktykę tylko do absolwentów co najmniej szkół gimnazjalnych, którzy w momencie rozpoczęcia praktyki nie ukończyli 30. roku życia,
• wprowadzenie ograniczenia czasowego odbywania praktyki u jednego pracodawcy przyjmującego na praktykę do maksymalnie 3 miesięcy,
• ograniczenie maksymalnej wysokości świadczenia pieniężnego, które może być wypłacane praktykantowi do maksymalnie dwukrotności minimalnego wynagrodzenia,
• wprowadzenie zakazu przyjmowania na praktyki do prac szczególnie niebezpiecznych.
Pracodawca przyjmujący na praktykę musi pamiętać, że na wniosek praktykanta jest zobowiązany wystawić na piśmie zaświadczenie o rodzaju wykonywanej pracy i umiejętnościach nabytych w czasie odbywania praktyki.
Paweł Łukaszuk