Limit obrotów, od którego zależy status małego podatnika w ustawach o podatku dochodowym PIT i CIT oraz VAT, różni się. Nowelizacja ustawy o VAT z 7 listopada podniosła limit z 800 tys. do 1,2 mln euro (dla prowadzących przedsiębiorstwo maklerskie, będących agentem, zleceniodawcą limit został podniesiony z 30 tys. do 45 tys. euro). Od sierpnia identyczna podwyżka kwotowego progu do 1,2 mln euro obowiązuje w ustawie o rachunkowości. Na niezmienionym poziomie 800 tys. euro pozostał natomiast limit w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Podatnicy PIT, którzy nie przekroczą limitu, czyli tzw. mali podatnicy, mają prawo do jednorazowej amortyzacji niektórych środków trwałych oraz do opłacania kwartalnych zaliczek na podatek. Mali podatnicy w rozumieniu ustawy o VAT mają natomiast prawo rozliczania tego podatku metodą kasową. Z kolei limit obrotów ustalany ustawą o rachunkowości stanowi dla niektórych przedsiębiorców dolną granicę przychodów, od osiągnięcia których istnieje obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych. Limity ustanowione w ustawie o PIT, VAT i rachunkowości służą zatem innym celom. Ich zróżnicowanie może jednak sprawiać podatnikom kłopoty.
Przywileje podatkowe
Dorota Borkowska, doradca w departamencie doradztwa podatkowego Grant Thornton Frąckowiak wskazuje, że zwiększenie limitu w VAT powoduje, że mali podatnicy rozliczający się metodą kasową i składający deklaracje kwartalne, u których wartość sprzedaży (razem z VAT) nie przekroczy do końca tego roku 1,2 mln euro, tj. 4053 tys. zł, nadal będą mogli rozliczać się w ten sam sposób. Według ustawy o PIT dla utrzymania statusu małego podatnika w 2009 roku nie można w tym roku przekroczyć wartości przychodu ze sprzedaży (razem z VAT) w wysokości 800 tys. euro, tj. 2702 tys. zł (w 2008 roku jest to kwota 3014 tys. zł).
Zdaniem Doroty Borkowskiej różne podstawy liczenia limitu w ustawach podatkowych sprawiać mogą trudności w prawidłowym określeniu momentu, w którym z udogodnień w danym podatku nie można już korzystać.
- Zróżnicowanie w ustawach podatkowych limitu może spowodować nieprawidłowości w rozliczaniu zobowiązań małego podatnika z tego względu, że przekroczenie limitu 800 tys. euro powoduje obowiązek miesięcznego wpłacania zaliczek na podatek dochodowy, natomiast w VAT nadal można rozliczać się kwartalnie - mówi Dorota Borkowska.
Nasza rozmówczyni zwraca również uwagę, że dla osoby fizycznej przychód ze sprzedaży to również przychód z innych rodzajów jej działalności, a zatem z udziałów w spółce osobowej, współwłasności rzeczy lub praw majątkowych. Dla określenia limitu małego podatnika w VAT te okoliczności nie mają wpływu, co również może utrudniać prawidłowe ustalenie limitów w poszczególnych podatkach.
Różne podstawy limitu
W ocenie Wojciecha Piotrowskiego, doradcy podatkowego w firmie Doradztwo podatkowe KPMG, to niezróżnicowanie samej kwoty limitu w ustawach o PIT, VAT i rachunkowości powoduje największe utrudnienia w rozliczeniach. O wiele większy kłopot sprawia właśnie fakt, że każdy z limitów dotyczy innych wartości.
- W ustawach podatkowych jest to wartość sprzedaży (wraz z kwotą należnego VAT), przy czym inaczej określa się przychód ze sprzedaży w PIT, a inaczej sprzedaż w VAT. Z kolei w ustawie o rachunkowości chodzi o przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych - tłumaczy ekspert.
Wojciech Piotrowski zwraca ponadto uwagę, że jeżeli podatnik PIT prowadzi działalność jako wspólnik spółki osobowej, wówczas dla potrzeb amortyzacji jednorazowej limit odnosi się do spółki, natomiast dla potrzeb zaliczek kwartalnych - do jej wspólnika. Jeżeli natomiast obok działalności w formie spółki prowadzi on samodzielną działalność gospodarczą, limit obligujący do zaprowadzenia ksiąg rachunkowych określa się odrębnie dla spółki i odrębnie dla przedsiębiorcy indywidualnego - wylicza nasz rozmówca.
- Z uwagi na te zawiłości mali przedsiębiorcy, korzystający z uproszczeń i ułatwień przewidzianych w powyższych ustawach, muszą być szczególnie ostrożni przy obliczaniu limitów - radzi ekspert.
Również dr Krzysztof Biernacki, ekspert podatkowy w firmie Rödl & Partner, oddział we Wrocławiu, podkreśla, że kwotowe ujednolicenie limitów nie jest wystarczające, gdyż ustawy podatkowe odnoszą się do limitu brutto (wraz z należnym VAT), a ustawa o rachunkowości wskazuje na obrót netto. Ekspert zwraca uwagę, że przekroczenie limitu w ustawie o PIT pozbawia podatnika przywilejów w podatku dochodowym, mimo że zgodnie z prawem bilansowym nie musi on jeszcze prowadzić pełnej księgowości.
Różne limity w VAT i PIT mogą też sprawiać problem przy jednorazowym odpisie amortyzacyjnym, który przysługuje małym podatnikom, czyli tym, którzy nie przekroczyli limitu w wysokości 800 tys. euro. Nie jest to limit 1,2 mln euro obowiązujący małego podatnika w VAT.
Ujednolicenie limitów
Marcin Mianowany, radca prawny w Kancelarii Radców Prawnych i Adwokatów Nowakowski i Wspólnicy, uważa, że choć w przypadku PIT i VAT z założenia mamy do czynienia z dwoma odrębnymi systemami podatkowymi, to dla celów rozliczeń przez przedsiębiorców powstaje niepotrzebny dualizm kwalifikacji małego podatnika.
Zdaniem eksperta, innym, obiektywnym argumentem uzasadniającym zrównanie definicji małego podatnika w ustawach o PIT i VAT jest spadek kursu euro przyjmowany do przeliczania limitu.
- Wydaje się, że ustawodawca dostrzegł to w ustawie o rachunkowości i ustawie o VAT, a w podatku dochodowym niestety zapomniał - mówi Marcin Mianowany.
Mały podatnik w 2009 roku
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
MAGDALENA MAJKOWSKA
magdalena.majkowska@infor.pl