Od 2009 roku każdy pracodawca otrzyma zwrot maksymalnie 75 proc. kosztów zatrudnienia niepełnosprawnego pracownika. Tak wynika z nowego, przyjętego 7 lipca tego roku rozporządzenia Komisji Europejskiej w sprawie tzw. wyłączeń blokowych. Od przyszłego roku zastąpi ono obowiązujące rozporządzenie nr 2204. Polska musi dostosować krajowe przepisy do końca roku. Jak ustaliliśmy, rząd we współpracy z Państwowym Funduszem Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych pracuje już nad projektem zmian m.in. w ustawie z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2008 r. nr 14, poz. 92).
Niania na koszt PFRON
W porównaniu z wcześniej prezentowanym projektem, uchwalone przez KE rozporządzenie wprowadza kilka istotnych zmian, m.in. w definicji kosztów, jakie mają być zwracane pracodawcom z tytułu zatrudnienia niepełnosprawnych. Firmy te będą mogły starać się o subsydia, które pokryją maksymalnie 75 proc. kosztów ich zatrudnienia. Zgodnie z rozporządzeniem do kosztów zatrudnienia takich osób oprócz wynagrodzenia brutto przed opodatkowaniem i obowiązkowych składek na ubezpieczenie społeczne zaliczać się będzie również koszty opieki nad dziećmi niepełnosprawnych rodziców, którzy pójdą do pracy.
- Wydaje się, że będzie to mogło być na przykład czesne za przedszkole, żłobek czy wynagrodzenie niani - wskazuje Sławomir Piechota, przewodniczący sejmowej Komisji Polityki Społecznej i Rodziny.
O formie takiej pomocy zdecyduje jednak ostatecznie polski ustawodawca.
- To dobry pomysł, zwłaszcza dla niepełnosprawnych, którzy sami wychowują dziecko. Konieczne jest jednak przeanalizowanie, czy PFRON będzie stać na realizację tej nowej formy pomocy - mówi Włodzimierz Sobczak, prezes Krajowej Izby Gospodarczo-Rehabilitacyjnej.
Konieczna nowelizacja
Nowe zasady udzielenia pomocy na zatrudnianie niepełnosprawnych będą obowiązywać już od stycznia 2009 r.
- Wsparcie takie, przynajmniej przez cały 2009 rok, nadal będzie wypłacał PFRON - mówi Marta Lempart, zastępca dyrektora Biura Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych.
Podkreśla, że Biuro pracuje nad tym, aby pomoc na zatrudnienie niepełnosprawnych pracowników nadal była różnicowana w zależności od stopnia niepełnosprawności. Więcej pieniędzy trafiłoby do tych pracodawców, którzy zatrudniają osoby ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności.
Także Wojciech Skiba, prezes PFRON podkreśla, że zmiany w przepisach krajowych, które dostosują nasze prawo do rozporządzenia KE, są już przygotowywane. Zapewnia, że nie powtórzy się scenariusz z początku 2008 r., gdy m.in. ze względu na późne przyjęcie aktów wykonawczych do znowelizowanej ustawy o rehabilitacji PFRON i niepełnosprawni przedsiębiorcy mieli kłopoty z terminową wypłatą refundacji ich składek ZUS.
Pomoc dla wszystkich firm
O zwrot 75 proc. kosztów zatrudnienia niepełnosprawnych pracowników będą mogli niemal na pewno starać się zarówno ci pracodawcy, którzy już ich zatrudniają, jak również ci, którzy dopiero będą ich przyjmować do pracy.
- Rządowa i parlamentarna delegacja uzyskała takie zapewnienie ze strony Komisji Europejskiej, a jeśli interpretacja nowego rozporządzenia będzie inna, natychmiast będziemy interweniować w KE - mówi Sławomir Piechota.
Firmy, które już zatrudniają niepełnosprawnych, obawiają się, że nie będzie im przysługiwać pomoc z PFRON, bo projekt rozporządzenia nie precyzował, czy należy jej udzielać tylko za nowo zatrudnionych niepełnosprawnych, czy także tych, którzy już pracują.
Jak podkreśla Krzysztof Kuncelman z Ogólnopolskiej Bazy Pracodawców Osób Niepełnosprawnych, pracodawcy mogliby zwalniać niepełnosprawnych tylko po to, aby ponownie ich zatrudnić i otrzymać z tego tytułu publiczną pomoc.
Dodatkowe koszty
Jeśli pracodawca poniesie dodatkowe koszty związane z zatrudnieniem niepełnosprawnych, oprócz np. wynagrodzeń czy opłaconych składek, będzie mógł starać się o ich rekompensatę, pod warunkiem udowodnienia, że je poniósł. W ten sposób firmy będą mogły ubiegać się o m.in. o zwrot kosztów związanych z zatrudnieniem pracowników, którzy są odpowiedzialni za udzielanie pomocy niepełnosprawnym w miejscu pracy (tzw. asystentów osób niepełnosprawnych).
Dodatkowo zakłady pracy chronionej będą mogły ubiegać się o zwrot kosztów administracyjnych oraz transportowych, jakie wynikają wprost z zatrudnienia niepełnosprawnych pracowników oraz tych poniesionych z tytułu budowy, rozbudowy i wyposażenia zakładu pracy. Zgodnie z projektem rozporządzenia część tych uprawnień miała przysługiwać także firmom, które wprowadzają system zatrudnienia wspieranego, tj. przyjmują do pracy asystentów niepełnosprawnych. Jednak w wydanym rozporządzeniu zabrakło takiego przepisu, podobnie jak samej definicji zatrudnienia wspieranego.
- To błąd. Wprowadzenie dodatkowych form wsparcia dla firm stosujących zatrudnienie wspierane mogło spowodować, że zakłady pracy chronionej chętniej rezygnowałyby ze statusu ZPChr i przechodziły na otwarty rynek - mówi Włodzimierz Sobczak.
Nowe rozporządzenie wejdzie w życie 20 dni po publikacji w Dzienniku Ustaw UE. Na razie nie jest dostępna polska wersja językowa dokumentu.
336 tys. osób niepełnosprawnych powyżej 15 roku życia jest zatrudnionych
3,2 mln osób niepełnosprawnych nie pracuje i nie szuka pracy
Zmiany w systemie zatrudnienia niepełnosprawnych
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Łukasz Guza
lukasz.guza@infor.pl