ZMIANA PRAWA
Dzisiaj, gdy przychody netto spółki cywilnej w każdym z dwóch ostatnich lat obrotowych osiągnęły wartość 800 tys. euro (powstaje wówczas obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych) przedsiębiorca musi przekształcić swoją działalność w spółkę jawną. Przygotowany przez resort gospodarki projekt nowelizacji kodeksu spółek handlowych przewiduje, że to przedsiębiorca będzie decydował o przekształceniu firmy. Proponowana zmiana spotyka się z krytyką ekspertów i części przedsiębiorców.
Bezpieczeństwo obrotu
Spółki cywilne są bardziej rozpowszechnione wśród polskich przedsiębiorców niż handlowe. Spółek cywilnych jest ok. 300 tys., handlowych zaś 250 tys. Prowadzona w ramach spółki cywilnej działalność gospodarcza osiąga często duże rozmiary. Taki stan rzeczy, zdaniem ekspertów i samych przedsiębiorców, stanowi zagrożenie dla bezpieczeństwa obrotu. Dlatego obowiązek zmiany formy prawnej na odpowiedniejszą musi pozostać.
Według Krzysztofa Kajdy z Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan, spółki cywilne są stosunkiem obligacyjnym i nie powinny być w ogóle podmiotami obrotu gospodarczego. Dzięki temu, że nie podlegają reżimom prawa handlowego, potrafią rozrosnąć się do olbrzymich rozmiarów, co nie sprzyja bezpieczeństwu obrotu.
- Naszym zdaniem jest to zmiana, która niweczy reformę systemu przepisów prawa gospodarczego przeprowadzoną pod koniec lat 90., która weszła w życie w 2001 roku - uważa Krzysztof Kajda.
Inni przedsiębiorcy pozytywnie odnoszą się do zmian. W obecnych rozwiązaniach widzą ograniczenie swobody działalności gospodarczej, która obejmuje także swobodę wyboru formy jej prowadzenia.
- To przedsiębiorcy winni podejmować świadomą decyzję, czy chcą podnieść swoją wiarygodność i możliwości ekspansji kapitałowej przez przekształcenie w spółki prawa handlowego - mówi Wojciech Warski z Business Centre Club.
Według Wojciecha Warskiego, jeżeli ustawodawca chce pobudzać przedsiębiorczość, to nie powinny obowiązywać żadne limity wymuszające na przedsiębiorcy obowiązek przekształcenia.
- Skoro nie ma obowiązku, a wręcz możliwości, prostego przekształcania dużych działalności gospodarczych osób fizycznych w spółki kapitałowe, to nie widać uzasadnienia, dla którego taki obowiązek ciąży na spółkach cywilnych - argumentuje Wojciech Warski.
Potrzeba zmian
Działalność gospodarcza na większą skalę wymaga przejrzystości, a taką zapewnia forma spółki jawnej, która podlega obowiązkowemu wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego.
Zdaniem ekspertów potrzebna jest przede wszystkim nowelizacja przepisów kodeksu cywilnego, regulujących spółkę cywilną.
- Ingerencja w obowiązek przekształcenia spółek cywilnych w spółki jawne ma sens tylko wtedy, jeżeli zostanie powiązana z reformą przepisów o spółce cywilnej - postuluje dr Adam Opalski z Uniwersytetu Warszawskiego.
Uatrakcyjnienie spółki jawnej
- Charakter spółki cywilnej sprawia, że z założenia nie jest ona formą prawną odpowiednią do prowadzenia działalności gospodarczej w większym rozmiarze - uważa dr Marek Maciąg z kancelarii Weil, Gotshal & Manges.
- Lepszym od proponowanego rozwiązaniem może być odformalizowanie i uatrakcyjnienie spółki jawnej jako formy prowadzenia działalności - proponuje Marek Maciąg.
TOMASZ SUCHAR
tomasz.suchar@infor.pl
OPINIA
MICHAŁ ROMANOWSKI
profesor, wspólnik w kancelarii Romanowski i Wspólnicy
Brak identyfikacji w obrocie spółek cywilnych jako podmiotu prawa utrudnia im prowadzenie działalności, ale także prowadzi do traktowania ich jako konstrukcji niewiarygodnych i nieprzejrzystych. Powoduje to zwiększenie ryzyka kontraktowania z nimi, zwiększając koszty transakcyjne. Zniesienie nakazu przekształcenia spółki cywilnej w jawną stanowi zagrożenie dla bezpieczeństwa obrotu. Nie rozwiązuje dylematów przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą w formie spółek cywilnych oraz ich kontrahentów. Zasadniczej przebudowy wymaga regulacja prawna spółki cywilnej, a nie słuszna zasada, że jest ona konstrukcją prawną przeznaczoną do prowadzenia działalności w mniejszym rozmiarze. Z tych względów obowiązek przekształcenia jest uzasadniony.