Pod koniec listopada 2013 r. Sąd Najwyższy wydał uchwałę (sygn. akt: III CZP 75/13) zgodnie z którą wskazał, iż w przypadku jeśli zdarzenie powodujące szkodę (czyli ruch zakładu górniczego ), jak również i sama szkoda powstała przed 1 stycznia 2012 r. stosuje się przepisy ustawy z 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i górnicze. Taki stan rzeczy Sąd Najwyższy potwierdził w orzeczeniu z dnia 24.01.2014 r. (sygn. akt: V CSK 93/13). Na marginesie wskazuję, iż „stare prawo geologiczne i górnicze” nakazywało w pierwszej kolejności przywrócenie stanu poprzedniego i wykonanie napraw, a dopiero jeśli okazałoby się to niemożliwe albo koszty przywrócenia do stanu poprzedniego rażąco przekraczałaby wielkość poniesionej szkody, naprawienie szkody następowało przez zapłatę odszkodowania. Wraz z wejściem w życie tzw. nowego prawa geologiczno – górniczego wprowadzonego ustawą obowiązującą od 1 stycznia 2012 r. Ustawodawca przyznał poszkodowanemu prawo wyboru sposobu naprawienia szkody. I tak poszkodowany może żądać naprawienia szkody poprzez wykonanie np. remontu, rektyfikacji, lub ma prawo żądać odszkodowania. Z doświadczenia mogę potwierdzić, iż pojawiły się już pierwsze żądania wypłaty odszkodowania za powstałe szkody górnicze powstałe przed wejściem w życie nowej Ustawy.
Zilustrujmy znaczenie w/w orzeczeń Sądu Najwyższego następującym przykładem. Szkoda w postaci przechyłu budynku powstała w wyniku ruchu zakładu górniczego na przełomie 2010 i 2011 r. Właściciel nieruchomości (poszkodowany) pod koniec 2012 r. zwrócił się do zakładu górniczego z wnioskiem o naprawę szkody górniczej poprzez zapłatę odszkodowania w wys. 400.000,00 zł. Zakład górniczy odmówił naprawienia szkody poprzez wypłatę odszkodowania i zaproponował wykonanie naprawy budynku. Poszkodowany skierował sprawę na drogę sądową, podtrzymując żądanie wypłaty na jego rzecz odszkodowania. W świetle w/w Uchwały w przypadku ustalenia przez Sąd, iż jest możliwe wykonanie napraw oraz, iż jest ono ekonomicznie uzasadnione, pierwszeństwo będzie mieć obowiązek wykonywania naprawy budynku przez zakład górniczy, gdyż szkoda powstała w momencie obowiązywania prawa geologiczno – górniczego z 1994 r. Tym samym jeśli poszkodowany w toku procesu nie zmodyfikowałby swojego roszczenia – sąd winien oddalić powództwo. Oczywiście są sytuacje, w których poszkodowany może żądać od razu odszkodowania, ale w takim przypadku musi zaistnieć jedna z przesłanek tj.:
- Szkoda powstała już po wejściu w życie nowego prawa geologiczno – górniczego albo,
- Przywrócenie stanu poprzedniego nie jest możliwe albo,
- Przywrócenie stanu poprzedniego jest ekonomicznie nieuzasadnione.
Tym samym rewolucyjne, szczególnie dla zakładów górniczych, zmiany w prawie geologiczno – górniczym są na razie bombą z opóźnionym zapłonem, gdyż dopiero w najbliższych miesiącach i latach będzie możliwe skorzystanie przez poszkodowanych z możliwości dokonania wyboru sposobu naprawienia szkody w ich własności.