Przedsiębiorcy chcący się poddać arbitrażowi powinni pamiętać o podpisaniu umowy na sąd polubowny, zwaną też klauzulą arbitrażową. Umowa taka powinna zawierać przedmiot sporu lub stosunek prawny z którego spór wyniknął lub może wyniknąć. Zgodnie z zasadą równości stron brzmienie umowy nie może faworyzować żadnej z stron.
Na podstawie umowy jedna strona nie może być wyłącznie uprawniona do wytoczenia powództwa przed sądem polubownym przewidzianym w zapisie.
Strony mogą zadecydować, że spór będzie rozstrzygany przez stały sąd polubowny funkcjonujący przy danej instytucji (arbitraż stały) bądź przez arbitrów powołanych przez same strony (arbitraż ad hoc). Umowa musi być zawarta w formie pisemnej, ale może być również dodatkową klauzulą w umowie między kontrahentami np: w umowie spółki lub spółdzielni.
Jeżeli klauzula arbitrażowa jest załączona do umowy spółki lub spółdzielni i dotyczy sporów z stosunku spółki lub spółdzielni to wówczas wiąże spółkę i jej wspólników (analogicznie dotyczy to spółdzielni i jej członków).
W przypadku klauzuli arbitrażowej odwołującej się do stałego arbitrażu powinien być wskazany sąd oraz zapis, że spór będzie rozstrzygany według jego regulaminu.
Wszelkie spory wynikające z niniejszej umowy będą rozpatrywane przez Krajowy Sąd Arbitrażowy w Warszawie zgodnie z Regulaminem tego sądu.
Strony mogą się zdecydować również na powołanie własnego sądu arbitrażowego (arbitraż ad hoc), wyznaczając osoby arbitrów, sposób ich wyborów, język, miejsce arbitrażu, właściwe prawo itp.
Przeczytaj także: Jakie uprawnienia ma arbiter w sądzie polubownym?
W przypadku gdy dojdzie do wniesienia pozwu do sądu powszechnego sąd odrzuca pozew jeżeli strona powoła się na brzmienie ważnej klauzuli arbitrażowej. Klauzula arbitrażowa nie będzie uważana za ważną jeśli sąd uzna, że zapis na sąd polubowny jest nieważny, bezskuteczny, niewykonalny albo utracił moc, jak również wtedy, gdy sąd polubowny orzekł o swej niewłaściwości.
Umowa na sąd polubowny straci moc w następujących przypadkach:
- w przypadku gdy sąd polubowny wskazany w tym zapisie nie przyjął sprawy do rozpoznania lub gdy rozpoznanie sprawy w ramach tego sądu okazało się z innych przyczyn niemożliwe.
- w przypadku gdy osoba wyznaczona w zapisie na sąd polubowny jako arbiter lub arbiter przewodniczący odmawia pełnienia tej funkcji lub gdy pełnienie przez nią tej funkcji okaże się z innych przyczyn niemożliwe.
Porównaj: Dlaczego warto wybrać arbitraż?
Michał Zdrojewski