Coraz częściej firmy działające na polskim i zagranicznym rynku zamiast udać się do sądu próbują doprowadzić do polubownego rozwiązania sprawy. Motywacje, jakimi kierują przedsiębiorcami są podobne: chęć zaoszczędzenia czasu i pieniędzy, ograniczona możliwość stawiania się w sądach, obawa o pogorszenie wizerunku marki w oczach klientów. Firma rozważając czy spór rozstrzygnąć w arbitrażu czy tez za pomocą mediacji powinna mieć na uwadze pewne istotne różnice między dwoma instytucjami.
Obydwie metody są pozasądowymi procedurami rozwiązywania (mediacja) lub rozstrzygania sporu. Istotą tych instytucji jest brak obecności sądu, który może jednak zdecydować o skierowaniu sprawy do mediacji. Zarówno mediacja i arbitraż są uregulowane w polskim Kodeksie postępowania cywilnego.
Polecamy: Jak sformułować żądanie pozwu?
Mediacja jest instytucją bardziej zależną od stron sporu, obecny tu mediator ma moderować- wskazywać wspólne pola porozumienia, (dlatego jest to rozwiązywanie sporu a nie jego odgórne rozstrzyganie jak ma to miejsce w arbitrażu).
Mediator powinien zachować powściągliwość w proponowaniu sposobów, co do dojścia porozumienia, a nawet według niektórych technik mediacyjnych- ograniczyć się tylko do pośredniczenia między stronami. Jeśli podstawowym problemem jest brak komunikacji między stronami lub jej poważne utrudnienie wówczas warto rozważyć poddanie się mediacji.
Pomimo pewnych podobieństw arbitraż jest inną procedurą od mediacji. Przede wszystkim strony by mogły poddać spór pod arbitraż powinny zawrzeć odpowiednią klauzulę arbitrażową w umowie. Arbitraż oznacza, że sprawa będzie rozstrzygana przez niezależnych arbitrów, będący najczęściej doświadczonymi prawnikami, ale nie sędziami. W przeciwieństwie do mediacji, strony mają znacznie bardziej ograniczone możliwości na sposób rozstrzygnięcia sprawy, który praktycznie zależy od arbitrów, co przybliża arbitraż do rozprawy sądowej. Najważniejszą cechą jest to, że arbitrzy są wyznaczani przez strony, co zapewnia ich niezależność z pewną dozą dyspozytywności stron sporu.
Polecamy serwis: Spółki
Arbitraż jest cennym narzędziem zwłaszcza dla zagranicznych przedsiębiorców, kiedy nie chcą poddać powstałego sporu pod określony sąd krajowy, niepewni bezstronności organu dla zagranicznych firm. Arbitrzy są wyznaczani przez strony bądź oddelegowane przez niezależne międzynarodowe instytucje zajmujące się rozstrzyganiem sporu., co gwarantuje, że żadna strona nie będzie faworyzowana w procesie.
Niezależnie, jaka alternatywna metoda rozwiązywania sporu zostanie wybrana, warto pamiętać, że pozwala ona zachowanie stosunków z swoim partnerem, nie niszcząc zawiązanych kontaktów i kontynuowanie dalszej współpracy w znacznie lepszych warunkach.
Michał Zdrojewski